⒈ HRef=https://www.qijian.info/list/nuli/ target=_blank class=infotextkey>奴隶HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会和封建HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会的等级HRef=https://www.qijian.info/list/zhidu/ target=_blank class=infotextkey>制度,以及与此相适应的一套礼节仪式即为礼,合于这些的做法即为义。
例万钟则不辨礼义而受之。——《孟子·告子上》
英rite and morality to carry out in the feudalist society;
⒈ 礼法道义。礼,谓人所履;义,谓事之宜。
引《诗·卫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风·氓序》:“礼义消亡,淫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风大行。”
《礼记·冠义》:“凡人之所以为人者,礼义也。礼义之始,在於正容体,齐颜色,顺辞令。容体正,颜色齐,辞令顺,而后礼义备。”
《汉书·礼乐志》:“至 文帝 时, 贾谊 以为 汉 承 秦 之败俗,废礼义,捐廉耻。”
宋 王安石 《上皇帝万言书》:“而朝廷尝奬之以礼义者,晚节末路,往往怵而为姦。”
清 魏源 《圣武记》卷六:“有HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家者,礼义以为防,城郭甲兵以为固。”
⒉ 同“礼仪”。
引《礼记·乐记》:“是故先王本之情性,稽之度数,制之礼义。”
按《汉书·礼乐志》作“制之礼仪”。 汉 贾谊 《新书·胎教》:“然后,为王太子悬弧之礼义。”
卢文弨 校注:“义,读为仪。”
《汉书·陆贾传》:“於是 佗 迺蹶然起坐,谢 贾 曰:‘居蛮夷中久,殊失礼义。’”
⒈ 礼法道义。
引《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·卫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风·氓·序》:「礼义消亡,淫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风大行。」
《管子·版法》:「必顺于礼义,故不礼不胜天下。」
⒉ 礼仪,礼节仪式。
引《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·周南·关雎序》:「故变HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风发乎情,止乎礼义。发乎情,民之性也;止乎礼义,先王之泽也。」
《西HRef=https://www.qijian.info/list/youji/ target=_blank class=infotextkey>游记·第三〇回》:「唐僧乃上邦HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物,必知礼义。」