落日塞垣路,风劲戛貂裘。翩翩数骑闲猎,深入黑山头。极目平沙千里,惟见雕弓白羽,铁面骏骅骝。隐隐望青冢,特地起闲愁。
汉天子,方鼎盛,四百州。玉颜皓齿,深锁三十六宫秋。堂有经纶贤相,边有纵横谋将,不减翠蛾羞。戎虏和乐也,圣主永无忧。
词的上片主要描写边地骑兵驰骋射猎的雄壮场面。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人每以“猎”指称战事,“闲猎”实际就是进HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军事操练。落日、劲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风渲染出紧张的战斗氛围.平沙千里提供了辽阔的习武场景,弓箭骏HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马烘托出骑士的讽爽英姿。循此理路当展开对国力军威的铺陈,高扬HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄主义的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风采。不料“隐隐”以下折人了由昭君的青冢引起的“闲愁”,其实此“愁”不但非“闲”,相反是对国运的深长HRef=https://www.qijian.info/list/yousi/ target=_blank class=infotextkey>忧思。下片即是其所思的内容.在堂皇的颂词下蕴含着辛辣的HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺。皇帝贵为天子,统有天下,后官佳丽,供其享用;庙堂有HRef=https://www.qijian.info/list/zhiguo/ target=_blank class=infotextkey>治国的贤相,HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆有善谋的良将:没想到HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家的安定却要靠小HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的和亲换来。“不减”一句将此前的堂堂国威全部扫却,其犀利简直使大宋君臣无地自容。HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾二句又复归歌功颂德之词,极尽椰榆挖苦,矛头直指皇帝。回观上片所写的骑射场景,可知它只是词人的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象之境,HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的情况
是君王纵乐、文恬武嬉,边备废弛,只能以割地赔款来求得苟安于一时。有鉴于此,词人才会以下计大段的HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨系之,以与上片的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想之境构成强烈对比。
值得指出的是,联系HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷所处的时代背景,他的HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺矛头是直接指向变法派的。这‘时期的诗歌中HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷表现出与当政者断然不合作的HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度,时露鄙夷讥讽,其例证彰彰具在,可以参观。尤其可堪玩味的是,王安石有咏阳君的《明好曲》”首,当时和者甚众。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷由昭君这热门话题而兴感作词,也在情理之中。王安钉在诗中称“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意无南北”、“汉恩自浅胡自深”,在安石可能是要故作惊址骇俗之论,而这或许也是引发HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷深思的触煤之一吧。