谒金门·示知命弟鉴赏

原文

山又水,行尽吴头楚尾。兄弟灯前家万里,相看如梦寐。

君似成蹊桃李,入我草堂松桂。莫厌岁寒无气味,余生今已矣。

赏析

  全词以HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟相见为脉络,充满对知命的HRef=https://www.qijian.info/list/zanyang/ target=_blank class=infotextkey>赞扬,同时也HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤叹喟,表现了HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟情深。

  上片HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述知命不远万里前来贬所看望词人,HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟秉烛相对,恍若梦寐,流露出抑制不住的惊喜之情。“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山又水,行尽吴头楚尾。”这两句是说,你携着我的妻儿一路跋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山涉水,穿越那古代吴、楚两国的边界,千里迢迢来看我,真是不容易啊。开首两句极言路途之HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷遥远,对弟弟不因自己遭贬而稍移HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟之情,不远万里前来看望自己流露出深深的HRef=https://www.qijian.info/list/ganji/ target=_blank class=infotextkey>感激之情。“吴头楚尾”的说法含蓄别致,足见词人在遣词造句上的讲究。“HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟灯前家万里,相看如梦寐。”HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟二人别后在HRef=https://www.qijian.info/list/lijia/ target=_blank class=infotextkey>离家万里的黔州HRef=https://www.qijian.info/list/zhongfeng/ target=_blank class=infotextkey>重逢,且在作者遭贬之际,当两人秉烛相对时,真像在梦中一样。此情此景,真不是是两人所曾预料到的。这两句流露出词人对HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟HRef=https://www.qijian.info/list/zhongfeng/ target=_blank class=infotextkey>重逢的惊喜之情。“HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡遇故知”本是HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生一大喜事,更不必说是手足情深了。而且此时的词人无故遭贬,HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想极度HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独,所以当看到HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟妻儿出现在自己眼前时,竟有些不敢相信自己的眼睛。

  下片HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,向HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟敞开心扉,对未来的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活表现出HRef=https://www.qijian.info/list/beiguan/ target=_blank class=infotextkey>悲观HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望的情绪。“君似成蹊桃李,入我草堂松桂。”成蹊桃李,这里借用来称赞其弟黄叔达。两句是说:如今的你品行高洁、才华出众,如同那虽不夸耀自己却艳丽芬芳的桃李一样,备受时人赏识和推重;哪像我,仿佛那幽居深HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山草堂的松桂。词人以“松桂”自喻,表现了其遭远谪的处境,而且因“松”为“岁寒三友”之一,“桂”HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花虽不艳,其香却馥郁,它们都有君子才美不外现之品,以之喻己,于HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟中亦含少许自许和不平。“莫厌岁寒无气味,余生今已矣。”如今的两人,处境和HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神面貌都迥然不同,一个春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风得意,一个心如槁灰;一个如阳春的桃李,一个如寒冬的松桂。作者HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望弟弟不要嫌自己心灰意懒,情绪低落,因为他对将来的HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途已不抱什么HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望了。词人在莫名其妙地以“诬毁”先朝之罪被HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪黔州后,自言“身如槁木,心如死灰”,号其所居为“槁木寮”、“死灰庵”,可见其心境之消沉HRef=https://www.qijian.info/list/luomo/ target=_blank class=infotextkey>落寞。如今面对自己的亲HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟,满腹HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤和辛酸涌上了心头,故能敞开心扉,流露出深深的HRef=https://www.qijian.info/list/beiguan/ target=_blank class=infotextkey>悲观情绪。

  这首词语短情深,生动地展现了两位患难与共的同胞HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟的深挚情意,其中蕴涵着深深的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生沧桑之感,读来颇能引发共鸣。作者运用其作诗的遒劲笔法,放笔直抒天伦情谊,质朴浑厚,为宋词中之少见。

返回