谁作桓伊三弄,惊破绿窗幽梦?新月与愁烟,满江天。
欲去又还不去,明日落花飞絮。飞絮送行舟,水东流。
此词上片前二句“谁作桓伊三弄,惊破绿窗幽梦”,写HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别前的HRef=https://www.qijian.info/list/wanshang/ target=_blank class=infotextkey>晚上,在夜深人静的时候,不知是谁吹起了HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美的笛曲,将人从梦中惊醒。从“惊破”一词来看,对梦被惊醒似有HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨之意。夜听名曲,本是赏心乐事,却引起了HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨;而一旦梦醒,HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁就随之袭来,可见是个好梦。后二句“新月与愁烟,满江天”描述了这样的情景:推开窗户,不知是要追寻那悠扬的笛声,还是要寻回梦中的欢愉,只见江天茫茫,空荡荡的天上,挂著一弯HRef=https://www.qijian.info/list/gudan/ target=_blank class=infotextkey>孤单的新月,凄冷地望著人间。江天之际,迷迷蒙蒙、混混沌沌,那是被HRef=https://www.qijian.info/list/choumen/ target=_blank class=infotextkey>愁闷化作的烟雾塞满了。
下片遥想“明日”HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的情景。“欲去又还不去”,道了千万声珍重,但迟迟没有成行。二月春深,将是“落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花飞絮”的时节,景象凄迷,那时别情更使人黯然。“飞絮送HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟,水东流。”设想HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的人终于走了,船儿离开江岸渐渐西去。HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的人站立HRef=https://www.qijian.info/list/jiangbian/ target=_blank class=infotextkey>江边,引颈远望,不愿离开,只有那多情的HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮,像是明白人的心愿,追逐着HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟,代替人送行。而滔滔江水,全不理解人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,依旧东流入海。以“流水无情”反衬人之有情,有借“飞絮送HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟”表达人的深厚情意,结束全词,分外含蓄隽永。词所谓明日送HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟,未必即谓作此词的第二日开船,须作稍微宽泛的理解。诗集送柳子玉诗称“先生官罢乘HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风去”之后,复数有游宴之事,子玉始成行,可参。
通观全词,没有写一句HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别的话,没有强烈激切的HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。将情感融入HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,此词上片写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别情景,以HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色作为笛声的背景,情景交融地渲染出HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时的HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤氛围。下片运用叠句造境传情,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象次日HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的情景,大大扩展了HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪的空间。如此虚实结合,渲染出一种强烈的情感氛围,使读者受到极强的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术感染这是本词的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术魅力所在。在众多的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物之中,又挑出一二件,直接赋予它们HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命,起到画龙点睛的作用,使所有的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物都生气勃勃,整个HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术画面都活跃起来,这是本词的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术特色。上片用“愁”写烟,使新月也带上了强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情色彩;下片用“送”状HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮,使之与东去的流水对比而生情。而“愁烟”和“飞絮”在形态上又有共同之处,它们都是飘忽不定、迷迷蒙蒙的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物;它们轻虚空灵,似乎毫无重量,不可捕捉,但又能无限扩散,弥漫整个宇宙,用它们象HRef=https://www.qijian.info/list/zhenHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>征人世的HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊不定,传达出迷蒙HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘、拂之不去的HRef=https://www.qijian.info/list/juanlian/ target=_blank class=infotextkey>眷恋之情,那是再妙不过的了。但作者似乎是随手占来,毫不费力,只道眼前所见,显得极其HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。这正是词人的高超之处。
此词上片写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别情景,以HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色作为笛声的背景,情景交融地渲染出HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时的HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤氛围;下片运用叠句造境传情,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象来日HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的情景,大大扩展了HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪的空间。全词虚实结合,渲染出一种强烈的情感氛围,具有极强的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术感染力。