八六子·洞房深鉴赏

原文

洞房深,画屏灯照,山色凝翠沉沉。听夜雨冷滴芭蕉,惊断红窗好梦,龙烟细飘绣衾。辞恩久归长信,凤帐萧疏,椒殿闲扇。

舜华偷悴,翠鬟羞整,愁坐望处,金舆渐远,何时彩仗重临?正消魂,梧桐又移翠阴。

赏析

辇路苔侵。绣帘垂,迟迟漏传丹禁。

  杜牧的这首八六子是一首HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨词,词的上片着力刻画环境的HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂、冷清,下片情与景交错而行,写出弃妃心中的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望、惆帐、HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞与HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈,整首词铺叙HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉,时而HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,时而布景,井然有致。

  “洞房深,画屏灯照,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色凝翠沉沉。”起拍三句,写居室所在庭院深深,室内陈设华丽、气氛HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清。“灯照”,点明此处所写为夜间景况;画屏,指屏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,在灯光映照之下,上面所画HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水色调显得凝重沉着。“深”、“凝”、“沉沉”四字,渲染了夜中女主人公居室氛围的典雅凝重的特征。

  “听夜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨冷滴芭蕉,惊断红窗好梦,龙烟细飘绣衾。”三句,写出客观环境的幽静清凉。“冷滴”一语,写出女主人公的神经极其敏感,若为无牵无挂之人,纵使HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨打芭蕉,也不至于转眼便被惊醒;“红窗”之“红”字,色彩明亮,同前所写“深”、“凝”、“沉”等字形成对照,象征凝重的压抑的氛围中主人公HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理只有在“红窗好梦”中才有片时解脱;被HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之苦所缠绕的女主人公刚刚幸得入眠,可作好合之梦,不料竟被HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨打芭蕉惊断,此种心境可想而知。而梦醒之后,但见那龙形香炉中冒出的烟雾弥漫室内、沾满锦被,无限HRef=https://www.qijian.info/list/aisi/ target=_blank class=infotextkey>哀思有如袅袅薰烟不断上升消散,愈见其HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清之意。“龙烟”是指攀龙香炉内所燃香料之烟,飘渺而至,笼罩绣衾,若有若无,虚虚实实。这高贵典雅的环境衬托出女主人公的身份,也衬托出其心境。

  “辞恩久归长信,凤帐萧疏,椒殿闲扇。”点明女主人公身份是已失宠之宫妃。“长信宫”多为失宠后妃居处代称,屡屡出现于唐人诗中。词中的“久归”,点明自己失宠日久,因而“凤帐”形同虚设、宫门常关闭不开。“椒殿闲扇”是说她至长信宫后,原来居处已被锁起闲置。

  “辇路苔侵。”过片一句,青苔长满了皇帝车驾的必行之路,说明皇帝久已不行幸,与上片之”辞恩久归长信”相呼应,以形象的画面HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示宫妃的冷落处境。

  “绣帘垂,梧桐又移翠阴”一句结语,虽未点明这种企望又要落空,但HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光不待,桐阴转移,女主人公仍陷在心驰神往的一厢情愿HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦之中。

  全词所写虽不过是描绘宫妃失宠望幸的情态,但其借助环境渲染烘托表述HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物心态的手法却很有独特之处。其形象细腻的描绘笔触显示了作者HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangwu/ target=_blank class=infotextkey>状物摹情的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术功力,通篇读来婉转缠绵,曲折幽深。

返回