细雨晓莺春晚。人似玉,柳如眉,正相思。
罗幕翠帘初卷,镜中花一枝。肠断塞门消息,雁来稀。
这首词写HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇HRef=https://www.qijian.info/list/youyuan2/ target=_blank class=infotextkey>幽怨。上片首先泛写晚HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景色,细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨如丝,濛濛洒洒,晓莺啼鸣,倍添幽寂清冷之感。在此HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春环境中,接下来三句HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人物形象,“人似玉”写HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人如玉,温润秀洁;“柳如眉”写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子柳眉弯弯,娇柔婉媚,这句既写了春柳,又写了人面,把HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景与人面HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地结合起来;“正HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思”,表现了在HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春环境中HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的活动,由对HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子外貌的描写深入到内心世界。
下片转入具体刻画,都与上片相应。帘幕初卷,HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人初起,与“晓莺”相应;晓妆对镜,如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花一枝,与“人似玉”相应,HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子自怜自伤的复杂感受;“肠断”二句,明显HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子所思的塞外HRef=https://www.qijian.info/list/zhenHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>征人,实写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子由HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思而HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望,乃至HRef=https://www.qijian.info/list/beichuang/ target=_blank class=infotextkey>悲怆的心境,HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情,使人肠断,与上片结拍的“HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思”二字对应。
整首词的上下片,都用了HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻来描HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人物形象,只不过上片写得细,下片写得概括。这不仅使主人公的形象鲜明,而且她的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思情也给读者留下深刻印象。同时,无论是描写还是HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,上下片都前后照应,构思精妙,结构紧凑,浑然一体。