花枝出建章,凤管发昭阳。
借问承恩者,双蛾几许长。
此诗HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句描绘了得到皇帝宠爱的宫女的得意和欢乐情状。“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花枝”喻写灿烂的HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光,“凤管”喻指欢乐的歌舞。这两句HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事的角度为班婕妤自己。首句写出班婕妤所见:又一个HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人出现在建章宫里。这在她心里,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是一个不祥的征兆。次句写班婕妤所闻:赵飞燕所居的昭阳宫里,彻夜凤箫之声不歇。两句都是客观地平平叙出,实际上融入了班婕妤无尽的HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意和HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独,新人的蒙宠和她的被弃损也在暗中作了强烈的对比。
后两句是模拟班婕妤的口气对皇帝宠爱宫女的质问。“双娥几许长”意即打扮得如何美丽?这是对“承恩者”乔装巧扮的HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺。这两句问得很冷峻,同时又可以看出,所谓婕妤之“怨”并不在夺宠的宫女身上,而在喜新厌旧的汉成帝。在结构上不但突出异军,而且挖掘HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题深意,见出诗人见识的高超。倘若班婕妤只是怨君王不来陪伴,或只是怨赵飞燕妖冶惑主,则仅为女人的拈酸吃醋,境界就要大相径庭了。
诗人借抒发失宠宫女的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤来抒发HRef=https://www.qijian.info/list/huaicaibuyu/ target=_blank class=infotextkey>怀才不遇、郁郁不得志的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,是“言近旨远”之作。