冬青花鉴赏

原文

冬青花,花时一日肠九折。

隔江风雨晴影空,五月深山护微雪。

石根云气龙所藏,寻常蝼蚁不敢穴。

移来此种非人间,曾识万年觞底月。

蜀魂飞绕百鸟臣,夜半一声山竹裂。

赏析

  冬青树,汉朝的宫殿与宋朝诸帝的陵墓都种植它。此诗以“冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”为题,有它的特殊意义。

  “冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花时一日肠九折”,说见到冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花而一日肠九折。司HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马迁《报任安书》云:“肠一日而九回。”言HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛之极。

  故都临安与埋骨的会稽,隔了一条钱塘江。那里已经沦为元军之手,所以说HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨如晦,连一点晴的影子都没有。五月是冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开的时候,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花小色白,故以“微HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”代之。这两句所描写的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,有HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗和光明之分,从而寄托了作者憎爱的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。

  龙为君象,埋的是宋帝骸骨,故云“龙所藏”。石头为云根,因云触石而出,又其下藏着龙,而《易》有“云从龙”之语,故云“石根云气”。蝼蚁为微贱之物,他们不敢在这HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方穴居,从而表示了作者对宋帝的尊敬。

  因为冬青树是从宋帝旧殿移来,故云“此种非人间”。万年觞,指御用的酒杯,祝天子万寿无疆之词。

  蜀魂,指HRef=https://www.qijian.info/list/dujuan/ target=_blank class=infotextkey>杜鹃,其所生之子,寄在百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟巢中,百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟代为哺育,若臣之于君,故云“百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟臣”。这里的“蜀魂”HRef=https://www.qijian.info/list/dujuan/ target=_blank class=infotextkey>杜鹃,HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻宋帝之魂;“百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟臣”,HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻送遗民如林景熙者向他称臣,不以国亡而变心,也就是对元朝的不屈,表示了懔若秋霜的气节。“夜半”,深夜,HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻元朝的HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗。HRef=https://www.qijian.info/list/dujuan/ target=_blank class=infotextkey>杜鹃叫一声,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山竹欲裂,表明它HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨到了极点,这就是宋帝对元朝所抱的HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度。林景熙既为宋尽臣节,那他也必然恨宋帝之所恨。

  中国诗歌的传统写法有所谓的赋比兴,此诗用的兴体。《冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》是有它的本事的。这首诗给了读者鲜明的形象,一切围绕冬青HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花并从而展开去加以描绘。在这些鲜明的形象背后,都实有所指,是词在此而意在彼的。

返回