孟冬十月,北风徘徊,天气肃清,繁霜霏霏。
鵾鸡晨鸣,鸿雁南飞,鸷鸟潜藏,熊罴窟栖。
钱镈停置,农收积场,逆旅整设,以通贾商。
幸甚至哉!歌以咏志。
这首诗写于初冬十月,HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间比前首稍晚。前八句写初冬的气候和HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物。“鹍鸡”,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟名,形状象鹤,羽毛黄白色。北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风刮个不停,严霜又厚又密,鹍鸡晨鸣,HRef=https://www.qijian.info/list/dayan/ target=_blank class=infotextkey>大雁南飞,猛禽藏身匿迹,熊罴入洞安眠,肃杀严寒中透出一派平和安宁。中四句HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人事。钱、镈,两种农具名,这里泛指农具。“逆旅”,客店。农具已经闲置起来,收获的庄稼堆满谷场,旅店正在整理布置,以供来往的客商住宿,这是一幅多么美妙的图景!诗篇反映了战后在局部地区HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民过上的安居乐业的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,及诗人要求HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家统一、HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治安定和经济繁荣的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想。朱乾说:“《冬十月》,叙其征途所经,天时物候,又自秋经冬。虽当军行,而不忘民事也。”(《HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府正义》卷八)在一定程度上触及了本诗的作意。