端坐苦愁思,揽衣起西游。
树木发春华,清池激长流。
中有孤鸳鸯,哀鸣求匹俦。
我愿执此鸟,惜哉无轻舟。
欲归忘故道,顾望但怀愁。
悲风鸣我侧,羲和逝不留。
重阴润万物,何惧泽不周?
谁令君多念,自使怀百忧。
《赠王粲》是三国时期曹魏HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学家、“三曹”之一曹植的一首赠人之作。作者通过该诗HRef=https://www.qijian.info/list/quanmian/ target=_blank class=infotextkey>劝勉王粲不要思虑太多并流露出自己虽有心提携却无能为力的HRef=https://www.qijian.info/list/yihan/ target=_blank class=infotextkey>遗憾。该诗写得HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉深厚,十分感人。
该诗的头两句“端坐苦HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思,揽衣起西游”就点HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游于邺城之西的原因:端坐HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思当然是HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷的,所以要去找HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友们聊聊,使HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷得以排遣。“揽衣”二字用得生动传神。
“树木”二句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,“发春华”点明是HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,“清池”句写水景。在这个HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山明水秀的幽静景致中,作者发现了“中有孤鸳鸯,哀鸣求匹俦”。作者用“孤鸳鸯”喻王粲。用“求匹俦”指寻求同辈间的HRef=https://www.qijian.info/list/youyi/ target=_blank class=infotextkey>友谊。不过从后两句诗的意思看,似乎还有潜台词。大约对方HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望与曹植既是朝夕相处的HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友,又愿在曹植的麾下做事。否则,“我愿执此HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,惜哉无轻舟”两句就不好理解。曹植对王粲这样的人才和HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友当然是HRef=https://www.qijian.info/list/zhenxi/ target=_blank class=infotextkey>珍惜的,可是HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望终究代替不了HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,“无轻舟”就是HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻作者自己没有权势,无力重用王粲。
“悲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风鸣我侧,羲和逝不留”。这四句是写作者不能“执此HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”而HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋回顾、不忍离去,“悲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”从身边吹过,久立其地直到太阳落HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。这与王粲诗有相似之意:“徘徊不能去,伫立望尔形。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飙扬尘起,白日忽已冥。”只是该诗在表达HRef=https://www.qijian.info/list/juannian/ target=_blank class=infotextkey>眷念之情时显得更深厚些、更HRef=https://www.qijian.info/list/beiqie/ target=_blank class=infotextkey>悲切些。
最后四句,作者HRef=https://www.qijian.info/list/kuanwei/ target=_blank class=infotextkey>宽慰王粲:“重阴润万物,何惧泽不周。谁令君多念,遂使怀百忧。”HRef=https://www.qijian.info/list/quanmian/ target=_blank class=infotextkey>劝勉对方不必多虑多忧,相信HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨露会润泽万物的。这里以“重阴”喻曹操,暗示曹操会给他好处的。可谓用心良苦。有人认为:“多念”和“百忧”是指王粲整个诗歌创作中所表现的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,例如遭乱伤时,目睹HRef=https://www.qijian.info/list/minsheng/ target=_blank class=infotextkey>民生疾苦,发HRef=https://www.qijian.info/list/beichuang/ target=_blank class=infotextkey>悲怆之词等等,虽然有一定HRef=https://www.qijian.info/list/daoli/ target=_blank class=infotextkey>道理,但从全诗立意与创作背景来看,主要还是为王粲在《HRef=https://www.qijian.info/list/zashi/ target=_blank class=infotextkey>杂诗》中所涉及到的具体HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想而发的。王诗的末四句是这样写的:“回身入空房,托梦通精诚。人欲天不违,何惧不合并。”末二句与前面“褰袵欲从之,路险不得征”呼应,这样,意思就够清楚了。
作者在这首诗中采用了比兴寄托的手法,以“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻对方,从“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”对人和人对“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”的HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度和情意方面着笔,表达自己对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友的诚意和自己力不从心的歉意。比兴寄托的手法虽然比较隐微曲折,然而读者一旦明白其中喻义,也就不难理解其中的用意了。这首诗所描写的客体是“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”,这是含蓄的一面,但诗的主体(作者)却是明朗化的,在表露自己的情感方面则是真诚坦率的,做到与HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友交心,不掺半点虚假成分。
这首诗的语言清新流畅,具有文采。节奏舒缓,韵味悠长。