孟冬寒气至鉴赏

原文

孟冬寒气至,北风何惨栗。

愁多知夜长,仰观众星列。

三五明月满,四五蟾兔缺。

客从远方来,遗我一书札。

上言长相思,下言久离别。

置书怀袖中,三岁字不灭。

一心抱区区,惧君不识察。

赏析

  这是HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫的诗。HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫久别,凄然独处,对于季节的迁移和气候的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化异常敏感;因而先从季节、气候写起。孟冬,旧历HRef=https://www.qijian.info/list/dongji/ target=_blank class=infotextkey>冬季的第一月,即十月。就一年说,主人公已在HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦中熬过了春、夏、秋三季。HRef=https://www.qijian.info/list/dongtian/ target=_blank class=infotextkey>冬天一来,她首先感到的是“寒”。“孟冬寒气至”,一个“至”字,把“寒气”HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人化,它在不受欢迎的情况下来“至”主人公的院中、屋里、乃至内心深处。主人公日思夜盼的是HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫“至”、不是“寒气至”。“寒气”又“至”而无犹不“至”,怎能不加倍地感到“寒”!第二句以“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”补充“寒气”;“何惨栗”三字,如闻主人公寒彻心髓的惊叹之声。时入孟冬,主人公与“寒气”同时感到的是“夜长”。对于无忧无虑的人来说,一觉睡到大天亮,根本不会觉察到夜已变长。“愁多知夜长”一句、看似平淡,实非身试者说不出;最先说出,便觉新警。主人公经年累月HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫,夜不成寐;一到HRef=https://www.qijian.info/list/dongji/ target=_blank class=infotextkey>冬季,“寒”与“愁”并,更感到长夜难明。

  从“愁多知夜长”跳到“仰观众星列”,中间略去不少东西。“仰观”可见“众星”,暗示主人公由辗转反侧而揽衣起床,此时已徘徊室外。一个“列”字,押韵工稳,含意丰富。主人公大概先看牵牛星和织女星怎样排“列”,然后才扩

  大范围,直至天边,反复观看其他星星怎样排列。其观星之久,已见言外。读诗至此,必须联系前两句。主人公出户看星,直至深夜,对“寒气”之“至”HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然感受更深,能不发也“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风何惨栗”的惊叹!但她仍然不肯回屋而“仰观众星列”,是否在看哪些星是成双成对的,哪些星是分散的、孤零零的?是否在想她的HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫如今究竟在哪颗星下?

  “三五”两句并非HRef=https://www.qijian.info/list/xioyue/ target=_blank class=infotextkey>写月,而是展现主人公的内心活动。观星之时HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然会看见月,因而又激起HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思:夜夜看星星、看HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮,盼到“三五”(十五)月圆,HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫没有回来;又挨到“四五”(二十)月缺,HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫还是没有回来!如此循环往复,

  月复一月,年复一年,HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫始终没有回来啊!

  “客从”四句,不是HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述眼前发生的喜事,而是主人公在追想遥远的HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事。读后面的“三岁”句,便知她在三年前曾收到HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫托人从远方捎来的一封信,此后再无消息。而那封信的内容,也不过是“上言长HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思,下言久HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别”。不难设想:主人公在HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫远别多年之后才接到他的信,急于人信中知道的,当然是他现在可处、情况如何、何时回家。然而这一切,信中都没有说。就是这么一封简之至的信,她却珍而重之。“置书怀袖中”,一是让它紧贴身心,二是便于随时取出观看。“三岁字不灭”,是说她像爱护眼睛一样爱护它。这一切,都表明了她是多么的温柔敦厚!

  HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾两句,明白地说出她的心事:我“一心抱区区(衷爱)”,全心全意地忠于你、爱着你;所担心的是,我们已经HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别了这么久,你是否还知道我一如既往地忠于你、爱着你呢?有此一结,前面所写的一切都得到HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释,从而升华到新的境界;又馀音袅袅,馀意无穷。

  “遗我一书札”的“我”,乃诗中主人公自称,全诗都是以“我”自诉衷曲的形式写出的。诗中处处有“我”,“我”之所在,即情之所在、景之所在、事之所在。景与事,皆化入“我”的心态,融入“我”的情绪。前六句,“我”感到“寒气”已“至”、“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风惨栗”;“我”因“愁多”而“知夜长”;“我”徘徊室外,“仰观众星”之罗列,HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹从“月满”变月缺。而“我”是谁?“愁”什么?观星仰月,用意何在?读者都还不明底蕴,唯觉诗中有人,深宵独立,寒气彻骨,寒星伤目,HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思满怀,无可告语。及至读完全篇,随着“我”的心灵世界的逐渐坦露,才对前六句所写的一切恍然大悟,才越来越理解她的可悲HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇和HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好情操,对她产生无限HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情。

返回