五都矜财雄,三川养声利。
百金不市死,明经有高位。
京城十二衢,飞甍各鳞次。
仕子彯华缨,游客竦轻辔。
明星晨未晞,轩盖已云至。
宾御纷飒沓,鞍马光照地。
寒暑在一时,繁华及春媚。
君平独寂寞,身世两相弃。
诗人起笔便尖锐地指出,五都的人以财产雄厚而自尊自大,三川的人好追逐HRef=https://www.qijian.info/list/mingli/ target=_blank class=infotextkey>名利。诗人HRef=https://www.qijian.info/list/qianze/ target=_blank class=infotextkey>谴责的,不仅仅是五都和三川的人,他HRef=https://www.qijian.info/list/qianze/ target=_blank class=infotextkey>谴责的还有高门世族和达官贵人。接下来,这种HRef=https://www.qijian.info/list/qianze/ target=_blank class=infotextkey>谴责进一步深入:在门阀HRef=https://www.qijian.info/list/zhidu/ target=_blank class=infotextkey>制度盛行的时代,无疑给他造成沉重的压抑之感。使得自己的HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负无法实现,因而内心充满了HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独与HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷。
下面八句,对于靠明经而出仕、怀巨金而来游的仕子游客的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,进行了细致的描写:大意是:京城里大路四通八达,高屋似鱼鳞一般密布。做官的帽子上摆动着华美的长缨,游者骑着快HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马来到京城。在明星未稀的清早,官宦们的车子已云涌而至,色彩斑斓,光照大地。诗人抓住这些具有典型性质的场面,用夸张铺陈的手法,极尽渲染描绘之能事,显示了京城的繁华奢靡和游乐之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的盛行。
紧接着,诗的笔锋一转:寒暑的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化快,因此,如今的繁华兴盛、HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光明媚也只是暂时的,散热曲折地透露出寄HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望于未来的心绪。
唯有严君平不慕荣利,弃绝世俗,甘于HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞。世不用他,他亦不去求仕进。在成都卖卜为生,每日得百钱则闭门下帘读《老子》,一生不求功名。诗人HRef=https://www.qijian.info/list/zanyang/ target=_blank class=infotextkey>赞扬贫贱不移的严君平,又不乏自身的HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,借此表达了对HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途不介于心的高旷HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀和HRef=https://www.qijian.info/list/huoda/ target=_blank class=infotextkey>豁达的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。
这首诗在HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术上是高明的。首先,诗的语言华美而生动。诗中运用“飞甍”、“华缨”、“轻辔”等偏正词组形容达官贵人们的房屋、服饰、HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马匹,形象鲜明地显露出它们的奢华,用“鳞次”来描绘高屋密布,用“云至”来形容官宦们的车子纷纷而来,其多如云。准确的语言、生动的HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻,使诗句显示出华贵的色彩,将统治阶级醉死梦生的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活暴露无遗。
其次,构思超越凡俗,详略描写恰到好处。诗的大部分极力铺叙渲染京城的豪华与奢侈,只用最后二句写君平的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,便足以衬托出君平的的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞。矜财逐利和安贫乐道的鲜明对照,产生强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术效果。