过晋阳故城书事鉴赏

原文

惠远祠前晋溪水,翠叶银花清见底。

水上西山如挂屏,郁郁苍苍三十里。

中原北门形势雄,想见城阙云烟中。

望川亭上阅今古,但有麦浪摇春风。

君不见,系舟山头龙角秃,白塔一摧城覆没。

薛王出降民不降,屋瓦乱飞如箭镞。

汾流决入大夏门,府治移著唐明村。

只从巨屏失光彩,河洛几度风烟昏。

东阙苍龙西玉虎,金雀觚棱上云雨。

不论民居与官府,仙佛所庐余百所。

鬼役天才千万古,争教一炬成焦土。

至今父老哭向天,死恨河南往来苦。

南人鬼巫好禨祥,万夫畚锸开连岗。

官街十字改丁字,钉破并州渠亦亡。

几时却到承平了,重看官家筑晋阳。

赏析

  诗的前八句,写作者HRef=https://www.qijian.info/list/dengshang/ target=_blank class=infotextkey>登上悬瓮HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山顶的望川享,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟瞰眼前HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,美不胜收,并引触了深深盼HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。惠远祠前的晋溪水,从悬瓮HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山麓汩汩流出,清澈透碧,水中绿萍嫩翠、锦鳞腾跃,掀起了一层层银白色的浪HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花;溪上的悬瓮HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山象一座巨大的卧屏,群峰竞秀,气势磅礴,草木葱郁,景象万千;这里HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美,形势雄伟,是中原大地的北大门,当年的晋阳故城就座落在这里,可以想见那巍峨的城阙高耸入云,景象无比壮观。站在望川亭上,回想起这座古城的兴衰变迁,HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨万端,如今眼前所展现出的,只有那千顷沃野上,一层层麦浪在春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中摇曳翻滚,那座悠久的HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史故城已经不复存在了。

  接着,次八句,诗人回顾了晋阳故城被赵宋统治者废毁的HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史。保宁元年(969),宋太祖赵匡胤率兵进攻北汉,围困晋阳。在外敌入侵时,HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民表现出HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极御敌、浴血奋战、宁死不屈的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国主义HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。“薜王出降民不降,屋瓦乱飞如箭簇”,就是晋阳HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民面对侵略自发抵抗的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国爱家HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神的体现。然而城池被毁,生民被迁,河HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山虽然依旧形胜,但已失去了昔日的光彩。“河洛几度HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风烟昏”,便是从HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史的角度阐述“中原北门”毁废后,给中原广大HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民带来的一次又一次的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱之灾。

  此后八句又从宋朝毁灭晋阳文明古迹的角度予以鞭挞。“阙”指宫门前两边供了望的楼。“觚棱”,殿堂屋角的瓦脊成方角棱形。用“苍龙”“玉虎”“金雀”等词形容之,极显其金碧辉煌、凌云欲飞的景象气势。如此宏伟壮丽的古迹,竟被付之一炬,且将民居尽焚,以致“至今父老哭向天,死恨河南往来苦”。“往来”二字,概括了数百年来无数HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民的辛酸,它不仅鞭挞了宋统治者给HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山西HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民带来的灾难,而且从另一个角度展示了HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山西HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民HRef=https://www.qijian.info/list/juannian/ target=_blank class=infotextkey>眷念HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的传统。据传被掳至河南的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山西人总不忘岁时回乡HRef=https://www.qijian.info/list/jisi/ target=_blank class=infotextkey>祭祀祖先,“往来”时还带些特产以充路资,此亦为晋商之渊源。“南人鬼巫”四句,则矛头直指宋王朝,斥其不重HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事,迷信HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风水,导致了“搬起石头砸自己的脚”的可悲下场。

  末二句乃全诗主旨所在,前面从军事、HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治、HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化的角度阐述利弊,旨在HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望金统治者再振围威,重建晋阳。

  全诗曲折往复,词语慷慨,气势雄放。抒发了强烈反对HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。

返回