题武关鉴赏

原文

碧溪留我武关东,一笑怀王迹自穷。

郑袖娇娆酣似醉,屈原憔悴去如蓬。

山樯谷堑依然在,弱吐强吞尽已空。

今日圣神家四海,戍旗长卷夕阳中。

赏析

  作为千古形胜之地的武关,诗人跋涉至此,不能不驻足HRef=https://www.qijian.info/list/pingdiao/ target=_blank class=infotextkey>凭吊一番。所以首联开门见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,用HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法,把自己在武关的盘桓说成是“碧溪”的相留,这就将诗情十分HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地转到对这一HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史陈迹的临HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想上来。

  “一笑怀王迹自穷”,是诗人对楚怀王的HRef=https://www.qijian.info/list/beiju/ target=_blank class=infotextkey>悲剧结局的嘲弄,其中更有对怀王其人其事的HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹、痛恨和反思。因此,颔联紧承这一脉络,以HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史家的严峻和HRef=https://www.qijian.info/list/zhexue/ target=_blank class=infotextkey>哲学家的深邃具体地分析了“怀王迹自穷”的根源。楚怀王原任命HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原为左徒,内政HRef=https://www.qijian.info/list/waijiao/ target=_blank class=infotextkey>外交均很信任他。后来由于上官大夫的诬陷,怀王渐渐疏离了HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原。秦国见有隙可乘,就派张仪至楚,以重金收买了上官大夫靳尚之流,并贿赂了怀王稚子子兰和宠姬郑袖,谗害HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原。怀王在郑袖、靳尚等一群佞臣小人的包围下,终于走上绝齐亲秦的道路,放逐了HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原。最后怀王为秦伏兵所执而客死秦国。此后楚国国运日益衰败,一蹶不振。从这段HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史可以看到,怀王的HRef=https://www.qijian.info/list/beiju/ target=_blank class=infotextkey>悲剧结局完全是由于他亲小人、疏贤臣的糊涂昏庸所致,是咎由自取,罪有应得。因此,诗人在颔联中以形象化的语言,极为深刻地HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了这一内在的根源。这两句诗对比强烈,内涵丰富。郑袖“娇娆”,可见其娇妒、得宠之态,而“酣似醉”,足见怀王对他的宠幸和放纵;HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原“憔悴”,可见其形容枯槁、HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意之色,而“去如蓬”,足见HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原遭放逐后到处流落,无所依归的HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊生涯。诗人正是通过小人得势、贤臣见弃这一形象的对比,婉转而深刻地指责了怀王的昏聩,鞭挞了郑袖的惑主,以及痛惜HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的被逐。由此思之,诗人在瞻眺武关时,面对“怀王迹自穷”的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,不能不付之一笑。

  颈联在构思上是个转折,从对HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史的沉思、HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述过渡到抒发眼前的感喟。诗人通过对江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山依旧、HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事全非的慨叹,说明“兴废由HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川空地形”(刘禹锡《金陵HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古》)的HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史教训。楚怀王正是因为在HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事上的昏庸才导致了丧师失地、身死异国的HRef=https://www.qijian.info/list/beiju/ target=_blank class=infotextkey>悲剧。从这一意义来说,这一联的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨实际上是对上联所HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述史事的寓意的进一步延伸。

  最后,诗人的眼光再次落到武关上。如今天子神圣,四海一家,天下统一;武关上长HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风浩荡,戍旗翻卷,残阳如血。这一联是全诗的出发点。杜牧不但才华横溢,而且具有远大的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负,他的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会就是盛唐时期统一、繁荣的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会。但是晚唐时期,尽管形式上维持着统一的局面,实际上,中央王朝在宦官专权、HRef=https://www.qijian.info/list/pengdang/ target=_blank class=infotextkey>朋党交争的局面下势力日益衰败,HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方藩镇势力日益强大,几乎形成了“无地不藩,无藩不叛”的局面。这不能不使怀有经邦济世之志和HRef=https://www.qijian.info/list/youguo/ target=_blank class=infotextkey>忧国HRef=https://www.qijian.info/list/youmin/ target=_blank class=infotextkey>忧民之心的诗人HRef=https://www.qijian.info/list/youxin/ target=_blank class=infotextkey>忧心忡忡。面对唐王朝渐趋没落的国运,诗人站在武关前,思绪万千。于是对HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史的反思,对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的HRef=https://www.qijian.info/list/yousi/ target=_blank class=infotextkey>忧思,一齐涌上心头,形于笔底。他HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望唐王朝统治者吸取楚怀王的HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史教训,任人唯贤,励精图治,振兴国运。同时也向那些拥兵割据的藩镇提出了警戒,不要凭恃HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川地形的险峻,破坏HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家统一的局面;否则,不管弱吐强吞,其结局必将皆成空。

返回