爱酒醉魂在,能言机事疏。
平生几两屐,身后五车书。
物色看王会,勋劳在石渠。
拔毛能济世,端为谢杨朱。
钱穆父曾写有《咏猩猩毛笔》,此诗为HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗,借咏猩猩毛笔来说明为人处世应该有利于HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会,而不应象杨朱一样。诗人从猩猩及毛笔想到HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命的价值和意义,深含着对HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生命价值的追寻。这是因小见大的写法。“平生几两屐,身后五车书”之句极具惊心动魄的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术震撼力。
全诗用了多个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,有些HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故的出处并不容易找到,因此读起来多少有些难懂。所以王若虚曾HRef=https://www.qijian.info/list/piping/ target=_blank class=infotextkey>批评HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷的这首诗说:“此及俗子谜也,何足为诗哉!”但也应看到,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷善于把故实剪裁到诗里,以表现新的内容。如“爱酒”、“能言”两个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,把猩猩的生动活泼写了出来,此正所谓的“取HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人之陈言入于翰墨”。“平生”两句,王士祯谓曰:“超脱而精切,一字不可移易。”最后两句又是用典,一边固是HRef=https://www.qijian.info/list/zanyang/ target=_blank class=infotextkey>赞扬钱穆父文章了得,一边又以此毛喻杨朱之毛,怪不得纪昀说:“点化甚妙,笔有HRef=https://www.qijian.info/list/huagong/ target=_blank class=infotextkey>化工,可为HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物用事之法。”