岳阳楼上日衔窗,影到深潭赤玉幢。
怅望残春万般意,满棂湖水入西江。
HRef=https://www.qijian.info/list/denglou/ target=_blank class=infotextkey>登楼HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟瞰HRef=https://www.qijian.info/list/dongtinghu/ target=_blank class=infotextkey>洞庭湖,碧波连天,遥望君HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,气象万千。此楼历有兴废,宋滕子京重修后,以范仲淹曾作《岳阳楼记》而名闻遐迩。但是从此诗的立意及《元稹集》中有关篇目的题序看,当年作者的洞庭之行颇有HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意之慨。所以此诗即不像其他诗文那样着意描绘岳阳楼的雄伟壮阔。
首句写红日斜照楼窗,这本是人们常见景象。然而诗人用一“衔”字来唤起读者的HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想,便使得整个境界活跃起来。次句写楼的倒影:当太阳照射到楼窗上时,楼影落到湖中的赤玉幢上。岳阳楼的倒影映印在洞庭龙君的龙官之上。此句似包含了《柳毅传》的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,其作者李朝威恰与元稹同时,说不定这是最早涉及龙女HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事的一首诗,其新颖独到之处,不言而喻。
第三句“怅望HRef=https://www.qijian.info/list/canchun/ target=_blank class=infotextkey>残春万般意”,点出作者的醉翁之意不在HRef=https://www.qijian.info/list/denglou/ target=_blank class=infotextkey>登楼观景,而在于借以表达他在HRef=https://www.qijian.info/list/canchun/ target=_blank class=infotextkey>残春时节的HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,既有HRef=https://www.qijian.info/list/xichun/ target=_blank class=infotextkey>惜春之叹,亦有HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意之嗟。末句“满棂HRef=https://www.qijian.info/list/hushui/ target=_blank class=infotextkey>湖水人西江”,不说通过窗子向外眺望一碧万顷的洞庭HRef=https://www.qijian.info/list/hushui/ target=_blank class=infotextkey>湖水,而是说HRef=https://www.qijian.info/list/hushui/ target=_blank class=infotextkey>湖水从窗子溢出并流向没有尽头的HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江,这样也就巧妙地融入了诗人的主观感受。全诗着重渲染HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,只用“怅望”两字淡淡点出当时的心绪。最后HRef=https://www.qijian.info/list/yijingjieqing/ target=_blank class=infotextkey>以景结情,把无法排遣的HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思表达得非常含蓄婉转。
在写作上此诗与作者《行宫》诗相类似,虽然只有四句,读者不觉其短,足见手法之妙。