读陆游咏梅词,反其意而用之。
风雨送春归,飞雪迎春到。已是悬崖百丈冰,犹有花枝俏。
俏也不争春,只把春来报。待到山花烂漫时,她在丛中笑。
此词通过对梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花俊美而坚韧不拔形象的塑造,寄托了中华HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族和中国共产党人英勇无畏,谦虚磊落,藐视各种HRef=https://www.qijian.info/list/kunnan/ target=_blank class=infotextkey>困难的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,HRef=https://www.qijian.info/list/jili/ target=_blank class=infotextkey>激励全党和HRef=https://www.qijian.info/list/quanguo/ target=_blank class=infotextkey>全国HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民坚持HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马克思主义真理,同修正主义和一切反动势力作不屈不挠的斗争,坚定HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想的共产主义HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会必然会实现的信心。
词前小序说明这首词是逆向思维,反向立论。毛泽东是充分肯定陆游HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅词的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国主义HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题的。“反其意”“主要是反HRef=https://www.qijian.info/list/youshang/ target=_blank class=infotextkey>忧伤、HRef=https://www.qijian.info/list/beiguan/ target=_blank class=infotextkey>悲观之意为HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极HRef=https://www.qijian.info/list/leguan/ target=_blank class=infotextkey>乐观、奋发有为的革命HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀;反HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞、无出路之意为敢于斗争、敢于HRef=https://www.qijian.info/list/shengli/ target=_blank class=infotextkey>胜利的战斗HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神;反孤芳自赏、个人奋斗之意为同春共乐、大公无私的集体主义高贵HRef=https://www.qijian.info/list/pinzhi/ target=_blank class=infotextkey>品质。”毛泽东曾在一封信中说:“近作《HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅》词一首,是反修正主义的。”明白地告诉了读者创作这首词的主观意图。
上阕主要HRef=https://www.qijian.info/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花傲寒开放的俏丽身姿。起始二句叙季节的变换,既平直HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,又蕴含HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理。第一句才说“春归”,第二句就说“春到”。春归是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中所送,春到是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中所迎。很显然,这里的“HRef=https://www.qijian.info/list/yingchun/ target=_blank class=infotextkey>迎春”、“HRef=https://www.qijian.info/list/songchun/ target=_blank class=infotextkey>送春”者,不是“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”、“飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”,而是梅和梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。在HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中送走HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天时,梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花虽已凋谢但在飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中迎来HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天时,梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花却正吐艳。“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”、“飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”喻指当时所说的修正主义和国际上的反华浪潮以及当时中国内的严峻形势,由此衬托了梅和梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花不畏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪严寒的强大HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命力。作者认为自从HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马克思主义革HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运动开展以来虽有“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/songchun/ target=_blank class=infotextkey>送春归”的曲折形势,但“飞HRef=https://www.qijian.info/list/yingchun/ target=_blank class=infotextkey>迎春到”毕竟是主流。这两句对仗工整,HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人形象,生动地表现了中国共产党及其领导下的中国HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民HRef=https://www.qijian.info/list/jianqiang/ target=_blank class=infotextkey>坚强不屈的革命HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄主义、坚韧不拔的意志和大无畏的战斗HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。“已是悬崖百丈冰,犹有HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花枝俏”承“飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”写出,极力渲染梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开放时的冰HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪环境,这是一种衬托的手法,在“百丈冰”的时节梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开放是十分难能可贵的。这样一来,“犹有HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花枝俏”一句就格外醒目。梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花不仅在如此严寒的环境中开放,而且开放得还特别俏丽。作者以冰HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪衬托HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骨铮铮的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,以梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/pinzhi/ target=_blank class=infotextkey>品质、梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形象象征中国共产党人。“俏”字用得很精彩,既表现梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的俏丽,又象征中国共产党人HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的情操和敢于同修正主义和一切动势力勇敢斗争的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。作者笔下的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形象是全新的,不仅是诗人眼中梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形象,也是诗人自己以及中国共产党人的形象。
下阕是对无私无欲的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的礼赞。首句承“俏”字写出。俏丽的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开放于寒冬之时,它是HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的信使,预报HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天就要到来,当HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天真正到来时她已经飘零了。这就是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花乐于奉献的HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格,所以作者说梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花是“俏也不争春,只把春来报”。“俏”字浓缩了千种生机,万般气,是这首词的诗眼,是新时代梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风貌的外现。“俏”字也是上下阕之间过渡的桥梁,使整首词的境界浑然天成。“待到HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花烂漫时,她在从中”两句,描写HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天降临繁HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花似锦的时候,梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花那种舒心高兴的样子。写出了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花不仅有俏丽的身姿,而且有崇高的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神境界。“笑”字写出了新时代梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花谦逊脱俗的HRef=https://www.qijian.info/list/pinzhi/ target=_blank class=infotextkey>品质,HRef=https://www.qijian.info/list/huoda/ target=_blank class=infotextkey>豁达大度的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风采极大地升华了词的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术境界。新时代的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形象象征了共产党人斗争在前,享受在后的崇高美德和无私奉献的伟大HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。
这首HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物词是运用逆向思维写作的典范。词前序中说的“反其意”是读者进入这首HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅词HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术境界的极佳通道。陆游当时主张北伐,皇帝不信任他,朝廷中主和的投降派又排挤、攻击他,他难酬HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志,HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,便作了《卜算子·HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅》。陆游以梅自况,表示要坚持HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国情操,至死不向恶势力屈服。但是,陆游词中的“梅”太HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂了,要听任群芳的嫉妒,没有阳光普照,却有HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风摧HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨浇,尽管最后“零落成泥碾作尘”,但始终保持了固有的芳香,而毛泽东词中的“梅”则完全相反。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”是一个HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国者形象,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”是伟大的共产主义者,她是一个人,更代表了先进的无产阶级群体。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”生长在“驿外断桥边”,在凄HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风苦HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中支撑,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”与飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪为伍,在“悬崖百丈冰”时,傲霜斗HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪成长。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞无主地开放,在HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏中独自发愁,颓唐HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”在HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天即将到来时绽放,自豪,HRef=https://www.qijian.info/list/leguan/ target=_blank class=infotextkey>乐观。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”“无意苦争春”,与世无争,明哲保身,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”“只把春来报”,要把HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光迎到人间,无私奉献。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”“一任群芳妒”孤芳自赏,无可奈何,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”在HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花烂漫的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛中欢笑,永远与百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在一起。陆游笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”最终结局是“零落成泥碾作尘”,被人遗忘,而毛泽东笔下的“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”迎来了百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,在HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天里得到永生。《卜算子·HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅》是毛泽东诗词中比、兴手法用得最好的一首。作者将梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美与人的德善美有机地融为一,达到了“天人合一”的最高境界。词中象征、HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人、衬托、HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻、夸张、对仗、顶真等多种修辞手法的巧妙运用,写出了梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花富于挑战性的个性和谦逊无私的高HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风亮节,较完美地实现了托物HRef=https://www.qijian.info/list/yanzhi/ target=_blank class=infotextkey>言志的目的。