戏题阶前芍药鉴赏

原文

凡卉与时谢,妍华丽兹晨。

欹红醉浓露,窈窕留馀春。

孤赏白日暮,暄风动摇频。

夜窗蔼芳气,幽卧知相亲。

愿致溱洧赠,悠悠南国人。

赏析

  姚范《授鹑堂笔记》卷四十四说:“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花卉九首(自注:指柳宗元《戏题阶前HRef=https://www.qijian.info/list/shaoyao/ target=_blank class=infotextkey>芍药》和苏东坡、党怀英等人的八首描写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花卉的诗)…….元裕之尝请赵闲闲秉文共作一轴,自题其后云:‘柳州(柳宗元)怨之愈深,其辞愈缓,得古诗之正,其清新婉丽,六朝辞人少有及者……”元裕之认为“怨之愈深,其辞愈缓”是《戏题阶前HRef=https://www.qijian.info/list/shaoyao/ target=_blank class=infotextkey>芍药》高出其他几首HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花卉诗之处,而“清新婉丽”是六朝辞人所缺乏的。这样的评价毫不夸饰,恰如其分。柳宗元在这首诗中用戏谑的语气,轻松的笔调,清新的词句刻画HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹不同凡HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好形象,极HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉曲折地抒发了诗人的“复起为人”的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望。

  诗一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就用对比的手法描写,以突出HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹不同于普通HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花卉。“欹红醉浓露,窃窕留余春。”众HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花大多随着HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的到来开放,也随着HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的逝去凋零,而HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹却把HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿开放在HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春时节。那鲜艳的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵,露珠滚动,把枝条压得有些倾斜了,极像多饮了一杯佳酿而有点微醺的佳人,那美丽的姿态,把HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天匆匆的脚步也换留住了。作者的刻画表现了HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹超凡脱俗、卓然独立的品性。HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花如其人,HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的形象实则诗人HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我品性的物化。

  接着,作者继续状写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我欣赏的倩影和醉人的芳香。和煦的春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风轻轻地摇曳着HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的枝叶,那婀娜的身影是那样的柔美。在没有百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花争姘斗艳的春未,它并不感到HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独,它在欣赏HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我,看重并保持自己的高洁。HRef=https://www.qijian.info/list/yewan/ target=_blank class=infotextkey>夜晚,HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹沁人的芳香飘进窗内,好似来与静卧的人亲近。这四句诗用HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人的手法,把HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格化,极富情趣。写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的“孤赏”也是HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人的洁身自好,不随波逐流。柳宗元虽然在HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上惨遭失败,但他仍然执着HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想,坚持既定的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生目标,“虽万受摈弃,不更乎其内。”(《答周君巢饵药久寿书》)

  何焯《义门HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书记》说:“愿致溱洧赠”二句,陈思玉诗‘南国有佳人,容华若桃李’,结句虽戏,亦《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞》以HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人为君子之旨也。”HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹美丽芬芳,高贵典雅,象HRef=https://www.qijian.info/list/zhenHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>征人的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好品德,也是作者自喻。好HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花赠HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人,HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人有喻君子之意。柳宗元少有大志,才华横溢,用世之心极切,可是流贬永州,一弃十年,虽然是“永州司HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马员外置同正员”,实际上是“拘囚”身份,是一个“闲员”,HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负不能实现,才华得不到施展,就象一朵被抛弃在荒野的HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹。为此他HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑,然而又始终没有放弃,孜孜以求,希图进用。诗的结句极其巧妙而HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉地表达了急于用世,希求HRef=https://www.qijian.info/list/yuanyin/ target=_blank class=infotextkey>援引的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望,因此是全诗的主旨所在。

  《戏题阶前HRef=https://www.qijian.info/list/shaoyao/ target=_blank class=infotextkey>芍药》在HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法上主要是一个“戏”字,全诗用戏谑的口吻,加上HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人手法的运用,文辞清新,意味蕴藉,难怪近人藤元粹称这首诗“可为后人HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物轨范也”。

返回