老将行鉴赏

原文

少年十五二十时,步行夺得胡马骑。

射杀山中白额虎,肯数邺下黄须儿!

一身转战三千里,一剑曾当百万师。

汉兵奋迅如霹雳,虏骑崩腾畏蒺藜。

卫青不败由天幸,李广无功缘数奇。

自从弃置便衰朽,世事蹉跎成白首。

昔时飞箭无全目,今日垂杨生左肘。

路旁时卖故侯瓜,门前学种先生柳。

苍茫古木连穷巷,寥落寒山对虚牖。

誓令疏勒出飞泉,不似颍川空使酒。

贺兰山下阵如云,羽檄交驰日夕闻。

节使三河募年少,诏书五道出将军。

试拂铁衣如雪色,聊持宝剑动星文。

愿得燕弓射大将,耻令越甲鸣吾君。

莫嫌旧日云中守,犹堪一战取功勋。

赏析

  这首诗HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述了一位老将的经历。他一生东征西战,功勋卓著,结果却落得个“无功”被弃、不得不以躬耕叫卖为业的可悲下场。边烽再起,他又不计恩怨,请缨报国。作品HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露了统治者的赏罚蒙昧,  冷酷无情,HRef=https://www.qijian.info/list/gesong/ target=_blank class=infotextkey>歌颂了老将的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚节操和HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国热忱。

  全诗分三段,HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头十句为第一段,是写老将青壮年时代的智勇、功绩和不平HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇。先说他少时就有李广之智勇,“步行”夺得过敌人的战HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,引弓射杀过HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中最凶猛的“白额虎”。接着改用曹操的次子曹彰HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,彰绰号黄须儿,奋勇破敌,却功归诸将。诗人借用这两个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,描绘老将的智勇才德。接下去,以“一身转战三千里”,见其征战劳苦;“一剑曾当百万师”,见其功勋卓著;“汉兵奋迅如霹雳”,见其HRef=https://www.qijian.info/list/yongbing/ target=_blank class=infotextkey>用兵神速,如迅雷之势;“虏骑崩腾畏蒺藜”见其巧布铁蒺藜阵,克敌制胜。但这样难得的良将,却无寸功之赏,所以诗人又借用HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事抒发自己的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。汉武帝的贵戚卫青所以屡战不败,立功受赏,官至大HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军,实由“天幸”;而与他同时的著名战将李广,不但未得封侯授爵,反而得罪、受罚,最后落得个刎颈自尽的下场,是因“数奇”。这里的“天幸”,既指幸运之“幸”,又指皇帝宠幸;“数奇”,既指运气不好,又指皇恩疏远,都是语意双关的。诗人借李广与卫青的HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,暗示统治者HRef=https://www.qijian.info/list/yonHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>用人唯亲,赏罚失据,写出了老将的不平HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇。

  中间十句为第二段,写老将被遗弃后的清苦HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。自从被弃置之后老将便“衰朽”了,HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月蹉跎,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情不好,连头发都白了。他昔日虽有后羿射雀而使其双目不全的本领,但久不习武,双臂就如同生了疡瘤,很不利落了。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人常以“柳”谐“瘤”,并且“杨”“柳”通假。在这里诗人以“杨”谐“疡”(疮)是照顾到诗的平仄声调。老将被弃,疡生左肘,却还得自寻生计,“路旁时卖故侯瓜”。“故侯”,指秦东陵侯召平,秦破,为布衣,种瓜于HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安东城。这里说他不仅种瓜,而且“路旁时卖”,可知HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活没有着落;“门前学种先生柳”,也是指他以耕作为业的意思。陶渊明门前有五柳,因自号“五柳先生”。至于住处则是“苍茫”一片“古木”丛中的“穷巷”,窗子面对着的则是“寥落寒HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”,这更见世态炎凉,门前冷落,从无宾客往还。但是老将并未因此消沉颓废,他仍然想“誓令疏勒出飞泉”,象后汉名将耿恭那样,在匈奴疏勒城水源断绝后,与HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士们同甘共苦,终于又得泉水却敌立功;而决不像前汉颍川人灌夫那样,解除军职之后,使酒骂坐,发泄怨气。

  最末十句为第三段,是写边烽未熄,老将时时怀着请缨杀敌的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国衷肠。先说西北贺兰HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一带阴霾沉沉,阵战如云,告急的文书不断传进京师;次写受帝命而征兵的军事长官从三河(河南、河内、河东)一带征召大批HRef=https://www.qijian.info/list/qingnian/ target=_blank class=infotextkey>青年入伍,诸路HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军受诏命分兵出击。最后写老将,他再也呆不住了,先是“拭拂铁衣如HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪色”,把昔日的铠甲摩擦得HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪亮闪光;继之是“聊持宝剑动星文”,又练起了武功。他的宿愿本就是能得到燕产强劲的名弓“射天将”擒贼擒王,消灭入寇的渠魁;并且“耻令越甲鸣吾君”,绝不让外患造成对朝廷的威胁。HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾为老将再次表明HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度:“莫嫌旧日云中守,犹堪一战立功勋”,借用魏尚的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,表明只要朝廷肯任用老将,他一定能杀敌立功,报效祖国。魏尚曾任云中太守,深得军心,匈奴不敢犯边,后被削职为民,经冯唐为其抱不平,才官复旧职。

  这首诗十句一段,章法整饬,大量使事用典,从不同的角度和方面,刻画出“老将”的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术形象,增加了作品的容涵量,完满地表达了作品的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题。沈德潜《唐诗别裁》谓“此种诗纯以对仗胜”。诗中对偶工巧HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,如同灵气周运全身,使诗人所表达的内容,犹如璞玉磨琢成器,达到了理正而文奇,意新而词高的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术境界。

返回