塞下曲鉴赏

原文

饮马渡秋水,水寒风似刀。

平沙日未没,黯黯见临洮。

昔日长城战,咸言意气高。

黄尘足今古,白骨乱蓬蒿。

赏析

  此诗在构思上的特点,是用侧面描写来表现HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题。诗中并没具体描写HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争,而是通过对塞外HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物和昔日HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争遗迹的描绘,来表达诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的看法。HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头四句是从军士饮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马HRef=https://www.qijian.info/list/duhe/ target=_blank class=infotextkey>渡河的所见所感,描绘了塞外枯旷苦寒景象。诗人把描写的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间选在HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋的HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏,这样更有利于表现所写的内容。写苦寒,只选择了水和HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风这两种最能表现环境特征的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,笔墨简洁,又能收到很好的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术效果。首句的“饮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马”者就是军士。诗中的“水”指洮水,临洮城就在洮水畔。“饮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马”须牵HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马入水,所以感觉“水寒”,看似不经意,实则工于匠心。中原或中原以南地区,秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风只使人感到凉爽,但塞外的秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,却已然“似刀”。足见其HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风不但猛烈,而且寒冷,仅用十字,就把地域的特点形象地描绘了出来。三四两句写远望临洮的景象。“平沙”谓HRef=https://www.qijian.info/list/shamo/ target=_blank class=infotextkey>沙漠之地。临洮,古县名,因县城临洮水而得名。即今甘肃东部的岷县,是HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城的起点,唐代为陇右道岷州的治所,这里常常发生HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争。HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色苍茫,广袤的HRef=https://www.qijian.info/list/shamo/ target=_blank class=infotextkey>沙漠望不到边,天边挂着一轮金黄的落日,临洮城远远地隐现在HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色中。境界阔大,气势恢宏。

  临洮一带是历代经常征战的战场。据新旧《唐书·王晙列传》和《吐蕃传》等书载:公元714年(开元二年)旧历十月,吐蕃以精兵十万寇临洮,朔方军总管王晙与摄右羽林HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军薛讷等合兵拒之,先后在大来谷口、武阶、长子等处大败吐蕃,前后杀获数万,获HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马羊二十万,吐蕃死者枕藉,洮水为之不流。诗中所说的“HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城战”,指的就是这次HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争。“昔日HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城战,咸言意气高”,这是众人的说法。对此,诗人不是直接从正面进行辩驳或加以HRef=https://www.qijian.info/list/pinglun/ target=_blank class=infotextkey>评论,而是以这里的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物和HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争遗迹来作回答:“黄尘足今古,白骨乱蓬蒿。”“足”是充满的意思。“白骨”是战死者的尸骨。“今古”贯通两句,上下句都包括在内;不仅指从古到今,还包括一年HRef=https://www.qijian.info/list/siji/ target=_blank class=infotextkey>四季,每月每天。意思是说,临洮这一带HRef=https://www.qijian.info/list/shamo/ target=_blank class=infotextkey>沙漠地区,一年HRef=https://www.qijian.info/list/siji/ target=_blank class=infotextkey>四季,黄尘弥漫,战死者的白骨,杂乱地弃在蓬蒿间,从古到今,都是如此。这里的“白骨”,包含开元二年这次“HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城战”战死的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士,及这以前战死的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士。这里没有一个HRef=https://www.qijian.info/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论字眼,却将HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的残酷极其深刻地HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示出来。这里是HRef=https://www.qijian.info/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论,是HRef=https://www.qijian.info/list/shuoli/ target=_blank class=infotextkey>说理,但这种HRef=https://www.qijian.info/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论、HRef=https://www.qijian.info/list/shuoli/ target=_blank class=infotextkey>说理,却完全是以生动的形象来表现,因而更具有震撼人心的力量,手法极其高妙。

  这首诗着重表现HRef=https://www.qijian.info/list/junlu/ target=_blank class=infotextkey>军旅HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛及HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的残酷,其中蕴含了诗人对黩武HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的反对情绪。

返回