故人江海别,几度隔山川。
乍见翻疑梦,相悲各问年。
孤灯寒照雨,深竹暗浮烟。
更有明朝恨,离杯惜共传。
这是首HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别诗。诗写乍见又别之情,不胜黯然。诗一开端由上次HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离说起,接着写此次相会,然后写叙谈,最后写HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别,波澜曲折,富有情致。“乍见翻疑梦,相悲各问年”乃久别HRef=https://www.qijian.info/list/zhongfeng/ target=_blank class=infotextkey>重逢之绝唱,与李益的“问姓惊初见,称名HRef=https://www.qijian.info/list/yijiu/ target=_blank class=infotextkey>忆旧容”也有异曲同工之妙。
上次别后,已历数年,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川阻隔,相会不易,其间的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思,自在言外。正因为相会不易,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思心切,所以才生发出此次相见时的“疑梦”和HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别的HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情来,首联和颔联,恰成因果关系。
“乍见”二句是传诵的名句,人到情极处,往往以假为真,以真作假。久别相逢,乍见以后,反疑为梦境,正说明了上次别后的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思心切和此次相会不易。假如别后没有牵情,相逢以后便会平平淡淡,不会有“翻疑梦”的情景出现了。“翻疑梦”,不仅情真意切,而且把诗人欣喜、惊奇的神态表现得维妙维肖,十分传神。即使说久别初见时悲喜交集的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情神态,尽见于三字之中,也是不为过的。
颈联和尾联接写深夜在馆中叙谈的情景。相逢已难,又要HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别,其间千言万语,不是片时所能说完的,所以诗人避实就虚,只以景象渲染映衬,以景HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情了。HRef=https://www.qijian.info/list/hanye/ target=_blank class=infotextkey>寒夜里,一束暗淡的灯火映照着蒙蒙的夜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,竹林深处,似飘浮着片片烟云。
孤灯、寒HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨、浮烟、湿竹,景象是多么HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。诗人写此景正是借以渲染HRef=https://www.qijian.info/list/shangbie/ target=_blank class=infotextkey>伤别的气氛。其中的孤、寒、湿、暗、浮诸字,都是得力的字眼,不仅渲染映衬出诗人HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉暗淡的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,也象征着HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事的浮游不定。二句既是描写实景,又是虚HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
结处表面上是劝饮离怀,实际上却是总写HRef=https://www.qijian.info/list/shangbie/ target=_blank class=infotextkey>伤别。用一“更”字,就点明了即将再次HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛。“离怀惜共传”,在惨淡的灯光下,两位HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人举杯劝饮,表现出彼此HRef=https://www.qijian.info/list/zhenxi/ target=_blank class=infotextkey>珍惜情谊和恋恋HRef=https://www.qijian.info/list/bushe/ target=_blank class=infotextkey>不舍的HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情。惜,HRef=https://www.qijian.info/list/zhenxi/ target=_blank class=infotextkey>珍惜。诗人用在此处,自有不尽的情意。综观全诗,中四句语极工整,写悲喜HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤,笼罩HRef=https://www.qijian.info/list/hanye/ target=_blank class=infotextkey>寒夜,几乎不可收拾。但于末二句,却能轻轻收结,略略冲淡。这说明诗人能运笔自如,具有重抹轻挽的笔力。