东藩驻皂盖,北渚凌清河。
海右此亭古,济南名士多。
云山已发兴,玉佩仍当歌。
修竹不受暑,交流空涌波。
蕴真惬所欲,落日将如何?
贵贱俱物役,从公难重过!
杜甫曾自称少小脱略,结交老苍。这时能陪李邕游历下亭,真是快意当前,不能无诗。
全诗十二句。诗前四句游历下亭及其原因。李邕前辈驻东济南,杜甫得以共泛清河同游历下亭。这段的海右此亭古,济南名士多骨一联,极切合情景,亭既古老,人多名士。此诗原注称“时邑人塞处士在坐竹“。济南自汉以来,有伏生传尚书予张生、欧阳生等,皆是名儒。之后,各朝代都有才人。所以这联为人所HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱,至今仍在历下亭悬挂,为游人观赏。次四句写亭中HRef=https://www.qijian.info/list/yanyin/ target=_blank class=infotextkey>宴饮,周围云HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景,助发雅兴,眼前玉琨歌会,对酒为乐,歌声清扬,举觞劝客。更有修竹笼翠,亭中不觉暑热,亭外虽空有碧波交流,但也助人兴。良辰HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景中,长少才俊咸集共饮,真是赏心乐事。此四句全以虚字当腰,极显抑扬之能事,为本段的特色。最后四句写HRef=https://www.qijian.info/list/yanyou/ target=_blank class=infotextkey>宴游历下亭之HRef=https://www.qijian.info/list/ganxiang/ target=_blank class=infotextkey>感想,此亭深蕴HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然真趣,令人恣情HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋,日落席散又该如何,可感可叹啊!大家都为外物役使,身不由己,不知何时能再与李邕前辈共游同乐。则系HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,寓无限之HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋,伤重游之无期。系HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生之别易见难。但更有深于此者,则矗贵贱俱物役骨,无贵无贱,皆为物役,受外物之支配束缚,不得HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由自在、这当是老庄HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想在诗里的流露。
全诗辞真意切,情感深挚,其中“海右此亭古,济南名士多”二句为时人后人赏誉,悬挂亭中,至今流传。