一寸金·秋感鉴赏

原文

秋压更长,看见姮娥瘦如束。正古花摇落,寒蛩满地,参梅吹老,玉龙横竹。霜被芙蓉宿。红绵透,尚欺暗烛。年年记、一种凄凉。绣幌金圆挂香玉。

顽老情怀,都无欢事,良宵爱幽独。叹画图难仿,橘村砧思,笠蓑有约,莼洲渔屋。心景凭谁语,商弦重、袖寒转轴。疏篱下、试觅重阳,醉擘青露菊。

赏析

  《一寸金》,双调,一百零八字,上片十句五仄韵,下片十一句五仄韵。

  “秋压”两句,言秋高云淡,只见天上的月儿瘦削得象条腊肉。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人称干肉为束修,此即“束”也。“正古HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”四句,这是说当HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花叶零落时,蟋蟀儿四处乱蹦,词人却用笛子吹起了《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落》曲调。“玉龙”,笛子名。李白有《与史郎中钦听黄鹤楼上吹笛》诗,中有“黄鹤楼中吹玉笛,江城五月落梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。”即是言用笛子吹《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落》曲,梦窗化用其诗意。“霜被”两句,写HRef=https://www.qijian.info/list/yejing/ target=_blank class=infotextkey>夜景。言池中的HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶上覆了一层白霜,半透明的红绵纸罩在灯笼上,遮暗了里面的烛光。“年年记”两句,言每年这个时候,玉人从闺楼的绣帘缝间仰视天上的圆月高挂,越发牵动她的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独感。上片虽句句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,却字字描绘人意,可谓一语双关。我们也可理解为是描述一位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情:“姮娥”句,言该女因HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独而瘦削如束;“正古HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”四句,谓HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子人老珠黄不值钱;“霜被”两句状HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子被欺压之喻;“年年记”两句,实写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子所感受的月圆人单的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独感。

  下片HRef=https://www.qijian.info/list/shuji/ target=_blank class=infotextkey>抒己HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。“顽老”三句,言己已是个衰钝的老人,心胸中不再存有男欢女爱的乐事。逢到良辰HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景,我却只HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望孤身独处。“叹画图”四句,言自叹壁上画卷中的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水,无法替代HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实中的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。因此我又能到什么HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方去HRef=https://www.qijian.info/list/chuidiao/ target=_blank class=infotextkey>垂钓自娱,并烧莼羹而一饱口福呢?“心景”两句,言我心中的想往又能同谁商量?我只能拂弦、转轴,调准音节,HRef=https://www.qijian.info/list/danqin/ target=_blank class=infotextkey>弹琴自乐。“转轴”,又释为转调,即HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲至中途转成他调。此是以曲声的变换,表达出HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的转换。“疏篱下”两句,宕开,故作轻松语。词人效法陶渊明的“采菊东篱下”,HRef=https://www.qijian.info/list/zhongyang/ target=_blank class=infotextkey>重阳日去篱下醉酒,采摘带露的菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花作乐。结句想往的境界是一般HRef=https://www.qijian.info/list/luopo/ target=_blank class=infotextkey>落魄文人所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的标准。

返回