西江月·梅花鉴赏

原文

玉骨那愁瘴雾,冰姿自有仙风。海仙时遣探芳丛。倒挂绿毛么凤。(么同:幺)

素面翻嫌粉涴,洗妆不褪唇红。高情已逐晓云空。不与梨花同梦。

赏析

  这首词明为HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅,暗为HRef=https://www.qijian.info/list/daowang/ target=_blank class=infotextkey>悼亡,是苏轼为HRef=https://www.qijian.info/list/daonian/ target=_blank class=infotextkey>悼念毅然随自己HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪岭南惠州的侍妾朝云而作。词中所描写的惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,实为朝云美丽的姿容和高洁的人品的化身。

  词的上阕写惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿、神韵。起首两句,突兀而起,说惠州的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花生长在瘴疠之乡,却不怕瘴气的侵袭,是因这它有冰HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪般的肌体、HRef=https://www.qijian.info/list/shenxian/ target=_blank class=infotextkey>神仙般的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风致。接下来两句说它的仙姿艳态,引起了海仙的羡爱,海仙经常派遣使者来到HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛中探望;这个使者,原来是倒挂在树上的绿毛小HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟(状如幺凤)。以上数句,传神地勾勒出岭南梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花超尘脱俗的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵。

  下阕追HRef=https://www.qijian.info/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形貌。“素面常嫌粉涴”,岭南梅天然洁白的容貌,是不屑于用铅粉来妆饰的;施了铅粉,反而掩盖了它的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美容。岭南的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花叶四周皆红,即使梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花谢了(洗妆),而梅叶仍有红色(不褪唇红),称得上是绚丽多姿,大可游目骋情。面对着这种HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景的东坡,却另有怀抱:“高情已逐晓云空,不与梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花同梦”。东坡慨叹爱梅的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操已随着晓云而成空无,已不再梦见梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,不像王昌龄梦见梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花云那样做同一类的梦了。句中“梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”即“梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花云”,“云”字承前“晓云”而来。晓与朝叠韵同义,这句里的“晓云”,可以认为是朝云的代称,透露出这首词的主旨所在。

  这一首HRef=https://www.qijian.info/list/daowang/ target=_blank class=infotextkey>悼亡词是借HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅来抒发自己的HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤之情的,写的是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,而且是惠州特产的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,却能很HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地绾合到朝云身上来。上阕的前两句,HRef=https://www.qijian.info/list/zanshang/ target=_blank class=infotextkey>赞赏惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的不畏瘴雾,实质上则是HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念朝云对自己的深情。下阕的前两句,结合苏轼《殢人娇·赠朝云》一词看,明显也是写朝云。再结合末两句来看,HRef=https://www.qijian.info/list/aidao/ target=_blank class=infotextkey>哀悼朝云的用意,更加明朗。

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅词空灵蕴藉,言近旨远,给人以深深的遐思。词虽HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅,实有寄托,其中蕴有对朝云的一往情深和无限思恋。作者既以人拟HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,又借HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻以HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人,无论是HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人还是写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花都妙在得其神韵。张贵《词源》论及HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物词时指出:“体物稍真,则拘而不畅;模写差远,则晦而不明。要须收纵联密,用事合题,一段意思,全在结句,斯为绝妙。”以这一标准来衡量此词,可以窥见其HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术技巧的精湛。

返回