春到南楼雪尽。惊动灯期花信。小雨一番寒。倚阑干。
莫把栏干频倚。一望几重烟水。何处是京华。暮云遮。
此为作者的代表作之一。全词语淡情深,清新索雅,一波三折,将客中HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀抒写得娓婉动人。
上片首两句先写客中值上元灯节。“HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪尽”则见日暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风和,大地回春。《吕氏春秋。贵信》云:“春之德HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风不信(不如期而至),则其HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花不盛。”故谓HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开时HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风名HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花信HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。而农历正月十五日上元节又称灯节,为赏灯之期。此“灯期”之HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花信为“小桃”,上元前后即著HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,状如垂丝HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠。欧阳修咏小桃诗所云“初见今年第一枝”者是。所谓“惊动”,即言春到南楼,时值元宵,小桃开放,如从睡梦中惊醒。
三、四两句,写倚“南楼”之栏干,承上“灯期HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花信”而来,词意有所转折。独倚栏干之人,必不游众之中,而这一番寒意,是因为刚下过的一场小HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,还是因为客心HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的缘故,亦是断难分辨。
过片“莫把栏干频倚”,翻进一层写归思之切。
所以强言莫倚,是因为倚栏干也只能“—望几重烟水”,重重叠叠的烟水云HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山遮断了HRef=https://www.qijian.info/list/guguo/ target=_blank class=infotextkey>故国的望眼。接下来“何处是京华”,全是望寻之神,说明他欲罢不能。“京华”指京都,即汴京。最后再作否决:“暮云遮”,即还是望而不见。此句似暗用李太白“总为浮云能蔽日,HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安不见使人愁”诗意,既HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景兼以寄慨,实有比义。
这首词清雅情深,当为词人的代表作。