裁剪冰绡,轻叠数重,淡著胭脂匀注。新样靓妆,艳溢香融,羞杀蕊珠宫女。易得凋零,更多少、无情风雨。愁苦。问院落凄凉,几番春暮。
凭寄离恨重重,者双燕,何曾会人言语。天遥地远,万水千山,知他故宫何处。怎不思量,除梦里、有时曾去。无据,和梦也新来不做。
词通过写杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的凋零,借以HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤自己HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦无告、横遭摧残的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运。词之上片先以细腻的笔触工笔、描绘杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,外形而及神态,勾勒出一幅绚丽的杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花图。近写、细写杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,是对一朵朵杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形态、色泽的具体形容。杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的瓣儿好似一叠叠冰清玉洁的缣绸,经过巧手裁剪出重重HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花瓣,又逐步匀称地晕染上浅淡的胭脂。朵朵HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿都是那样精美绝伦地呈现人们眼前。“新样”三句,先以杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花比拟为装束入时而匀施粉黛的HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人,她容颜光艳照人,散发出阵阵暖香,胜过天上蕊珠宫里的仙女。“羞杀”两字,是说连天上仙女看见她都要自愧不如,由此进一步衬托出杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形态、色泽和芳香都是不同于凡俗之HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,也充分表现了杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛放时的动人景象。
以下笔锋突转,描写杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花遭到HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨摧残后的黯淡场景。春日绚丽非常,正如柳永《木兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花慢》中所云:“正艳杏烧林,缃桃绣野,芳景如屏。”但为时不久就逐渐凋谢,又经受不住料峭春寒和无情HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的摧残,终于HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落枝空;更可叹的是HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春之时,庭院无人,HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景已随HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光逝去,显得那样HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉冷寂。这里不仅是HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,而且也兼以自怜。试想作者以HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王之尊,降为阶下之囚,流徙至千里之外,其HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情之HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦非笔墨所能形容,杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的烂漫和易得凋零引起他的,种种HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨和HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想,HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事和HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实交杂一起,使他感到杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花凋零,犹有人怜,而自身沦落,却只空有“HRef=https://www.qijian.info/list/guguo/ target=_blank class=infotextkey>故国不堪回首月明中的无穷慨恨。”HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦“之下接一”问“字,其含意与李后主的”问君能有几多愁,恰似一江春水向东流“亦相仿佛。
词之下片,以杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的由盛而衰暗示作者自身的境遇,抒写词人对自身HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇的沉痛哀诉,表达出词人内心的无限HRef=https://www.qijian.info/list/kutong/ target=_blank class=infotextkey>苦痛。前三句写一路行来,忽见燕儿双双,从HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方飞回寻觅旧巢,不禁有所触发,本想托付燕儿寄去重重HRef=https://www.qijian.info/list/lihen/ target=_blank class=infotextkey>离恨,再一想它们又怎么能够领会和传达自己的千言万语?但除此以外又将凭谁传递音问呢?作者这里借着问燕表露出音讯断绝以后的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情。“天遥”两句HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息自己父子降为臣虏,与宗室臣僚三千余人被驱赶着向北行去,路途是那样的遥远,HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛地跋涉了无数HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水水,“天遥地远,万水千HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”这八个字,概括出他被押解途中所受的种种折磨。回首南望,再也见不到汴京故宫,真可以说是“别时容易见时难”了。
以下紧接上句,以反诘说明HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念HRef=https://www.qijian.info/list/guguo/ target=_blank class=infotextkey>故国之情,然而,“故宫何处”点出连望见都不可能,只能求之于梦寐之间了。梦中几度重临旧地,带来了片刻的慰安。HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾两句写绝望之情。晏几道《阮郎归》末两句“梦魂纵有也成虚,那堪和梦无”,秦观《阮郎归》HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾“衡阳犹有雁传书,郴阳和雁无”,都是同样意思。梦中的一切,本来是虚无空幻的,但近来连梦都不做,真是一点HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望也没有了,反映出内心百折千回,可说是HRef=https://www.qijian.info/list/aitong/ target=_blank class=infotextkey>哀痛已极,肝肠断绝之音。
作者乃北宋著名书画家,其绘画重高写生,以精工通真著称于世。这种手法于此词的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物刻画中也有所体现,尤其上片对杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的描绘,颇具工笔画的意蕴。