念奴娇·闹红一舸鉴赏

原文

余客武陵。湖北宪治在焉:古城野水,乔木参天。余与二三友,日荡舟其间。薄荷花而饮,意象幽闲,不类人境。秋水且涸。荷叶出地寻丈,因列坐其下,上不见日。清风徐来,绿云自动。间于疏处,窥见游人画船,亦一乐也。朅来吴兴。数得相羊荷花中,又夜泛西湖,光景奇绝。故以此句写之。

闹红一舸,记来时,尝与鸳鸯为侣,三十六陂人未到,水佩风裳无数。翠叶吹凉,玉容消酒,更洒菇蒲雨。嫣然摇动,冷香飞上诗句。

日暮,青盖亭亭,情人不见,争忍凌波去?只恐舞衣寒易落,愁人西风南浦。高柳垂阴,老鱼吹浪,留我花间住。田田多少,几回沙际归路。(愁人一作:愁入)

赏析

  这是一篇托物比兴的HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物词,借写荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花寄托HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世。 

  宋代词人周邦彦是钱塘人,写下“叶上初阳乾宿HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。水面清圆,一一HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风荷举”(《苏暮遮》)的名句。姜夔的这首咏荷词,也同样把读者带到一个光景奇绝清幽空灵的世界,那里有冰清玉洁的HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人,有人们寻找的清香幽韵的梦……从这首《念奴娇》词的小序知道,姜夔曾多次与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人倘徉于HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色之中,因感其“意象幽闲,不类人境”,而有是作。 

  词一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就把读者带向那HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的境界:正是荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开的时候,荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛中荡舟,一路上一对对鸳鸯伴着船儿戏水。真是到了荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花世界了,这里人迹罕到,只见那望不见边的HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘,绿波荡漾,HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶翻飞。“水佩HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风裳”,本指HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人妆饰,代指HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,与周邦彦“一一HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风荷举”共得荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之神理。从那碧绿的HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶间,吹来阵阵凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,那鲜艳的荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,好像HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人玉脸带着酒意消退时的微红。一阵密HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨从菰蒲丛中飘洒过来,荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花倩影娉婷,嫣然含笑,吐出幽幽冷香。惹起诗人诗兴大发,写出了HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美的诗句。 

  这HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的情景多么使人HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋,然而HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间在悄悄过去,已是日暮时分,只见那车盖般的绿荷,亭亭玉立,就像那等候HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人的凌波仙子,HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人未见,欲去还留。凌波用曹植《洛神赋》之HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故。只怕西HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起时,舞衣般的叶子经不住秋寒的HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟而容易凋残,更为那无情的秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风将把南浦变成一片萧条而HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁。还有那高高HRef=https://www.qijian.info/list/liushu/ target=_blank class=infotextkey>柳树垂下绿阴,肥大的老鱼吹波吐浪,这一切,都要挽留他住在荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花中间。词人说:田田的HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶呵,您多得难以计算,可曾记得我多少回在沙堤旁边的归路上HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋徘徊?“田田”形容浮在水面的HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶,南朝HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌有“HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南可HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲,莲叶荷田田”之句。

  姜夔以清空骚雅的词笔,把HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色描绘得十分真切生动。可是,这样的好词,王国维却看不上眼,他在称赞周邦彦咏荷名句后,接着就HRef=https://www.qijian.info/list/piping/ target=_blank class=infotextkey>批评姜夔咏荷词“犹有隔雾看HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之恨”。其实,姜夔咏荷在“得荷之神理”方面,并不比周词逊色。周词主要是写客子HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情,咏荷就是“叶上初阳乾宿HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,水面清圆,一一HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风荷举”数句,它使人看到的还仅仅是HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶之物态,而姜夔咏荷,不仅具有荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之物态,还使人同时隐隐看到一位荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花化身清馨幽逸的HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人,她“玉容销酒”,像荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花般的红晕,她“嫣然”微笑,像HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵盛开。荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花生长水中,她便似凌波仙子;荷香清幽,她又是HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人“冷香”。HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花如HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人,HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,恍惚迷离,具有朦胧之美。

  更可贵的是,姜夔这首词写出了赏爱荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的最真切的心灵感受。姜夔一生襟怀清旷,诗词亦如其人。他写“意象幽闲,不类人境”的HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘,实是要体现他所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的一种HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想境界,在这个冰清玉洁,一尘不染的境界中,有HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人兮,在水一方。“翠叶吹凉,玉容销酒,更洒菰蒲HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。嫣然摇动,冷香飞上诗句”,这不简直是一场富有诗意HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫的人HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之恋么?“日暮青盖亭亭,HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人不见,争忍凌波去。”荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花对词人深情如此,词人对荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花呢,“只恐舞衣寒易落,愁入西HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风南浦”,也是无限HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋。因此不妨这样说,姜夔这首《念奴娇》实是一支荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的恋歌。由于荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在我国HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学中是象征着“出污泥而不染”的高洁HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格,姜夔对荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的爱恋不正寄托着他对自己的超凡脱俗的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求吗?姜夔写荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,不是停留在实际描摹其形态,而是摄取其神理,将自己的感受和体验融合进去,把自己的个性和神韵融合进去,写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花实是HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人也。姜夔这种空际传神的词笔,往往意在言外,寄托深微充满美妙的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,而富有启发性。这种写法与一般实际摹HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景物者大异其趣。如“嫣然摇动,冷香飞上诗句”之类,读者须充分发挥HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象才能品味,否则,便有如王国维所说“雾里看HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”之感了。写出对荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的一片HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜爱护之情,留连忘返之意,情深意切,使人感到作者HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟之旷荡,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情之HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋。

返回