满江红·送李御带珙鉴赏

原文

红玉阶前,问何事、翩然引去。湖海上、一汀鸥鹭,半帆烟雨。报国无门空自怨,济时有策从谁吐。过垂虹亭下系扁舟,鲈堪煮。

拚一醉,留君住。歌一曲,送君路。遍江南江北,欲归何处。世事悠悠浑未了,年光冉冉今如许。试举头、一笑问青天,天无语。

赏析

  此词是HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之作。“御带”,又为“带御器械”,是武臣的荣誉性加官。

  “红玉阶前,问何事、翩然引去?”词的HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头即问HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人李珙何以辞官,可见这不是一般的聚散迎送,牵动肚肠的也不是一般的HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪。“问何事”,语气也显得比较重。可是下文却没有回答。而是写李珙辞官后的逍遥HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。“湖海上、一汀欧鹭,半帆烟HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”,写其“翩然”之状:出朝后漫游湖海,与鸥鹭为友,出没于烟波HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨浪,显得多么自在、轻快。“海客无心随白鸥”,似乎HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人对这种境遇还很满足。作者这里有意引而不发,使人感到飘逸的表象下隐藏着别种意绪。“报国无门空自怨,济时有策从谁吐?”这里是回答了,经过上面一番周旋,显得有很重的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情份量。辞官后遨游江海固然自在HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫,但辞官实是HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈之举。虽有报国之志,济时之策,怎奈落得“空自怨”

  “从谁吐”,用问句表达出来,其中含有HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈、HRef=https://www.qijian.info/list/luomo/ target=_blank class=infotextkey>落寞、HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨、HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独等等交织在一起的复杂情感。“过垂虹、亭下系扁舟,鲈堪煮。”垂虹亭位于吴江长桥头,这里是南宋连贯东西水路必经之地,李珙离临安往西HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然经过这里。这里还有一处著名的古迹:晋代吴江人张翰在洛阳做官,见秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起,想起HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的鲈鱼脍,于是慨然叹道:“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生贵在适志,安能羁宦数千里以要名爵哉!”便辞官返乡。后人在这里建有鲈乡亭。“垂虹亭”HRef=https://www.qijian.info/list/diming/ target=_blank class=infotextkey>地名融合HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故用在这里很合适:HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人经过此地正是鲈肥堪脍时节,可尽地主之谊;HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人亦是辞官归去,正与张翰同怀,可谓异代HRef=https://www.qijian.info/list/zhiyin/ target=_blank class=infotextkey>知音,不妨小住。并且有用张翰“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生适志”HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人之意。“鲈堪煮”,“堪”字耐人寻味,除了传达出主人殷勤款留之意外,还替HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人表达了心里的多少不得已!

  “拚一醉,留君住。歌一曲,送君路。”可以说,这里才是HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之题,上片全是题前之意。由于题前之意写得很充分,别意就显得分外珍重、深厚了。“留君住”须“拚一醉”,这种HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度表现出了多么执着、灼热的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,“歌一曲”中有着多少HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋、HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜。“遍HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南江北,欲归何处?”HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人此去,HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然若失,仿佛在追循HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人足迹似的。顺承上句,这种意思是明显的。

  可能还有别的意思。李珙大概是四川人,四川人来下江做官,路途遥远,一旦罢官就有流离之感。吴潜HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人吴泳也是四川人,在写给吴潜的信中就说:“西州(指四川)士大夫以官为家,罢则无所于归。”如果是这样,那么“遍HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南江北,欲归何处?”就有双层含义:一为问询,一为慨叹,即罢官之后很可能“无所于归”,天地之大,难道没有你容身之处?其中的HRef=https://www.qijian.info/list/guanqie/ target=_blank class=infotextkey>关切、HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑表露无遗。这与下面的情绪表现又是紧相联贯的。

  “世事悠悠浑未了,年光冉冉今如许!”还有收拾旧HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河这样的大事业等待成就,朝廷本该多多任用贤才,但李珙这样有志又有才的人却被迫辞官HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊江湖,这真让人又痛惜又HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤。“试举头、一笑问青天,天无语,”不理解,因而发为天问。“一笑”,是被悖谬所激怒的笑。读到这里,读者可以想见作者在向青天发问:人世间的举措何以如此荒唐,是非何以如此颠倒?“天无语”,他得不到回答,陷入了深深的HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤之中。

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别词写得悲郁慷慨,表达了作者对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的深切理解、对其HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇的深厚HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情,同时也对朝廷的昏愦表示了强烈HRef=https://www.qijian.info/list/fenkai/ target=_blank class=infotextkey>愤慨。这些情绪的表达是有层次的推进,词中的几个问句显示了情绪推进的节奏,结句达到了高潮。从全词不难看出,作者通过抒写李珙的HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇,寄予了个人的HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,所以这首词亦是自况。在当时的环境下,报国无门,HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬是HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国人士的普遍HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运。

返回