渔歌子·西塞山前白鹭飞鉴赏

原文

西塞山前白鹭飞,桃花流水鳜鱼肥。

青箬笠,绿蓑衣,斜风细雨不须归。

赏析

  张志和的词保存下来的只有《渔歌子》(原题叫《HRef=https://www.qijian.info/list/yufu2/ target=_blank class=infotextkey>渔父》)五首,这是其中的第一首。西塞HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山在今浙江省吴兴县境内的西苕溪上,从前叫HRef=https://www.qijian.info/list/daoshi/ target=_blank class=infotextkey>道士矶,是一座突出在河边的大石岩。西苕溪北通太湖,南邻莫干HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景很HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美。张志和这首词描绘春汛期的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,反映了太湖流域HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡的可爱。

  白鹭就是平常人们叫做鹭鸶的那种水HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟。远远望去,它的外形有点象白鹤,腿和脖子特别长,便于在水中寻找HRef=https://www.qijian.info/list/shiwu/ target=_blank class=infotextkey>食物。“西塞HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山前白鹭飞”,它们在西塞HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山前,展翅飞翔,使这个鱼米之乡更显得生趣洋溢了。“桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花流水”就是桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花水。HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方每年二三月间,桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气暖和,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨水比HRef=https://www.qijian.info/list/dongtian/ target=_blank class=infotextkey>冬天多,下几场HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,河水就会上涨,于是逆水而上的鱼群便多起来了。作者没有HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单地说春汛到来,而是用“桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花流水鳜鱼肥”来描写,这就更能勾起读者的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,使人们似乎看见了两岸盛开的、红艳艳的桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花;河水陡涨时,HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南特有的鳜鱼不时跃出水面,多肥大呀。“鳜鱼”是一种味道特别鲜美的淡水鱼,嘴大鳞细,颜色呈黄褐色。春汛来了,HRef=https://www.qijian.info/list/yufu/ target=_blank class=infotextkey>渔夫当然不会闲着,他们也忙碌开了。“青箬笠,绿蓑衣,斜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不须归”写的都是他们。“箬笠”就是用竹丝和青色箬竹叶编成的斗笠。“蓑衣”是用HRef=https://www.qijian.info/list/zhiwu/ target=_blank class=infotextkey>植物的茎叶或皮制成的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨衣。如果以龙须草(蓑草)为原料,它就是绿色的。“归”,回家。“不须归”,是说也不须回家了。作者在词里虽然只是概括地HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述了HRef=https://www.qijian.info/list/yufu/ target=_blank class=infotextkey>渔夫捕鱼的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,但是,读者通过自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,完全可以体会到词的言外之意。从渔翁头戴箬笠,身披蓑衣,在斜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨里欣赏HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天水面的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,读者便可以体会到HRef=https://www.qijian.info/list/yufu/ target=_blank class=infotextkey>渔夫在捕鱼时的HRef=https://www.qijian.info/list/yukuai/ target=_blank class=infotextkey>愉快HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。

  作者是一位HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水画家,据说他曾将《渔歌子》画成HRef=https://www.qijian.info/list/tuhua/ target=_blank class=infotextkey>图画。确实,这首词是富于画意的。苍岩,白鹭,鲜艳的桃林,清澈的流水,黄褐色的鳜鱼,青色的斗笠,绿色的蓑衣,色彩多么鲜明,构思也很巧妙,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美,使人读作品时,仿佛是在看一幅出色的HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡春汛图。

  此词在秀丽的HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光和HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想化的渔HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生活中,寄托了作者爱HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由、爱HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。词中更吸引读者的不是一蓑HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,从容自适的HRef=https://www.qijian.info/list/yufu2/ target=_blank class=infotextkey>渔父,而是江乡二月桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花汛期间HRef=https://www.qijian.info/list/chunjiang/ target=_blank class=infotextkey>春江水涨、烟HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨迷蒙的图景。HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,江上渔舟,天空白鹭,两岸红桃,色泽鲜明但又显得柔和,气氛宁静但又充满活力。而这既体现了作者的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术匠心,也反映了他高远、冲澹、HRef=https://www.qijian.info/list/youran/ target=_blank class=infotextkey>悠然脱俗的意趣。此词吟成后,不仅一时HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和者甚众,而且还流播海外,为东邻日本的汉诗作者开启了填词门径,嵯峨天皇的《渔歌子》五首及其臣僚的奉和之作七首,即以此词为蓝本改制而成。

  苏子瞻极爱此词,患声不可歌,乃稍损益,寄《浣溪纱》曰:“西塞HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山前白鹭飞,散HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花洲外片帆微。桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花流水鳜鱼肥。自蔽一身青箬笠,相随到处绿蓑衣。斜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不须归。”黄鲁直闻而继作。江湖间谓HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山连亘入水为矶,太平州有矶曰新妇,池州有浦曰女儿。鲁直好奇,偶以名对而未有所付。适作此词,乃云:“新妇矶头眉黛愁,女儿浦口眼波秋。惊鱼错认月沉钩。青箬笠前无限事,绿蓑衣底一时休。斜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨转船头。”子瞻闻而戏曰:“才出新妇矶,便入女儿浦,志和得无一浪子HRef=https://www.qijian.info/list/yufu2/ target=_blank class=infotextkey>渔父耶!”人皆传以为笑。前辈HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流略尽,念之慨然。小楼谷隐,要不可无方外之士时相周旋。余非鲁公,固不能致志和,然亦安得一似之者而与游也。(叶梦得《岩下放言》)

  HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷(黄庭坚)HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年亦悔前作之未工,因表弟李如篪言《HRef=https://www.qijian.info/list/yufu2/ target=_blank class=infotextkey>渔父词》,以《鹧鸪天》歌之甚协律,恨语少声多耳。因以宪宗遗像求玄真子文章,及玄真之兄松龄劝归之意,足前后数句云:“西塞HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山前白鹭飞,桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花流水鳜鱼肥。朝廷尚觅玄真子,何处如今更有诗?青箬笠,绿蓑衣,斜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不须归。人间欲避HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风波险,一日HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风波十二时。”东坡笑曰:鲁直乃欲平地起HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风波也。(摘自《白香词谱笺》)

返回