丙申岁,吴灯市盛常年。余借宅幽坊,一时名胜遇合,置杯酒,接殷勤之欢,甚盛事也。分镜字韵。
暖风定。正卖花吟春,去年曾听。旋自洗幽兰,银瓶钓金井。斗窗香暖悭留客,街鼓还催暝。调雏莺、试遣深杯,唤将愁醒。
灯市又重整。待醉勒游缰,缓穿斜径。暗忆芳盟,绡帕泪犹凝。吴宫十里吹笙路,桃李都羞靓。绣帘人、怕惹飞梅翳镜。
“暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风定”三句,述HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气。言暖洋洋的煦HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风微拂,似将定息,这时候外面有人像去年那样吟叫起HRef=https://www.qijian.info/list/yingchun/ target=_blank class=infotextkey>迎春的卖HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花声。“旋自洗”两句,买HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。词人HRef=https://www.qijian.info/list/wensheng/ target=_blank class=infotextkey>闻声出去买来了一丛兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花种上,随即用银瓶从井里汲来清水,洗清兰叶污泥并灌浇之。“斗窗”两句,扣词序中“借宅幽坊,一时名胜遇合”之意。“斗窗”,言窗小,借喻居室狭小。此言不久,摆在小窗上的兰草开HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花了,词人的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友(即“名胜”)们,来他的居室赏兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,饮佳酿,并分韵填词。HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间过得飞快,外面已响起了报晚的更鼓声。因为居室狭小,实在难以HRef=https://www.qijian.info/list/liuke/ target=_blank class=infotextkey>留客,所以虽然室内仍兰香飘荡,暖意融融,令HRef=https://www.qijian.info/list/keren/ target=_blank class=infotextkey>客人们浑然忘归,词人还是硬起心肠下了逐客令。“悭”,有缺欠之意;“悭HRef=https://www.qijian.info/list/liuke/ target=_blank class=infotextkey>留客”,即为没有条件HRef=https://www.qijian.info/list/liuke/ target=_blank class=infotextkey>留客。“调雏莺”两句承上,当客散HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友们离开之后,面对桌上的狼藉杯盘,词人心中对离去的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友们实在还有点觉得抱歉不安,于是叫出小女儿将桌上的杯盘撤去。眼不见心不烦,这时候才稍微减轻些对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友们的内疚HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
“灯市”三句,扣词序中“吴灯市盛常年”。言节前街上的灯市又像往年一样重又开张,今年更是胜HRef=https://www.qijian.info/list/guowang/ target=_blank class=infotextkey>过往年。所以词人在HRef=https://www.qijian.info/list/keren/ target=_blank class=infotextkey>客人们离开后,也乘着酒兴,收拾坐骑,信HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马由缰,醉熏熏地穿街过巷去观赏灯市景致。“缓”、“斜”二字,活现了醉鬼骑HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马的神态。“暗忆”两句。言词人漫行经过一处HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,想起这里恰是他与苏姬海誓HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山盟之处,不觉激动得泪湿绡帕。从这儿读者可以看出词人实是位多情种子,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情十分丰富,所以对男女之情常沉溺其中,不能自拔。“吴宫”三句,化用杜牧《HRef=https://www.qijian.info/list/zengbie/ target=_blank class=infotextkey>赠别》诗:“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风十里扬州路,卷上珠帘总不如”的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境,盛赞苏姬之美。此言苏姬的美貌,十里吴城皆知其名,甚至连盛开的桃李HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花都羞得不敢与她媲美。绣帘中的绝世佳人啊,只怕飘下一朵梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花沾在妆镜上,更增添了你的妩媚。“飞梅镜”,化用寿阳梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花妆HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故。