往年同在鸾桥上,见倚朱阑咏柳绵。
今日独来香径里,更无人迹有苔钱。
伤心阔别三千里,屈指思量四五年。
料得他乡遇佳节,亦应怀抱暗凄然。
这首诗以HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,借寒食HRef=https://www.qijian.info/list/youyuan/ target=_blank class=infotextkey>游园,HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆了几年前与一位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子相会时的温馨缠绵,对于早已天各一方的HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人表示了深切的追念。
寒食这一天,传统HRef=https://www.qijian.info/list/fengsu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风俗是HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳条插在门上、屋檐上,叫做“明眼”;男女成人举行冠礼、笄礼,也在这一天。所以,HRef=https://www.qijian.info/list/hanshijie/ target=_blank class=infotextkey>寒食节容易产生对亲朋故旧和HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念。可以想见,多情的诗人在这一天,难以平息自己激动的心潮,于是特地来到李氏园亭中,来深情地HRef=https://www.qijian.info/list/zhuisi/ target=_blank class=infotextkey>追思那梦牵魂绕的HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人。
从诗题中,已经隐隐透出了HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感、HRef=https://www.qijian.info/list/zhuihuai/ target=_blank class=infotextkey>追怀的意味,也为全诗定下了基调。
诗歌一开始,就无限深情地HRef=https://www.qijian.info/list/zhuihuai/ target=_blank class=infotextkey>追怀了往年与HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人在园中HRef=https://www.qijian.info/list/yuehui/ target=_blank class=infotextkey>约会时的缱绻柔情。
首句点明了HRef=https://www.qijian.info/list/yuehui/ target=_blank class=infotextkey>约会的HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点,是在园中“鸾桥”上。桥以鸾为名,盖有深意存焉。这里暗用了南朝·宋范泰《鸾HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟诗序》中的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事:HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说古代有一只鸾HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟(HRef=https://www.qijian.info/list/shenhua/ target=_blank class=infotextkey>神话中凤凰一类的HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟)被捉,因为失偶尔三年不鸣,后于镜中自顾身影,哀鸣而死。鸾凤和鸣,后遂成为男女HRef=https://www.qijian.info/list/yuehui/ target=_blank class=infotextkey>约会的HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故。这里,男女“同在鸾桥上”,一个“同”字,频频表达了相亲相爱之情,相依相偎之态。那时,这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子正斜靠在红色的桥栏上,与诗人一道HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮。这里也暗用了《世说新语·言语》中的典HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事:东晋宰相谢安的侄女谢道韫,咏HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪以HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮相比拟,博得谢安称赏,后用指HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子赋诗。
这两句看似极为HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,漫不经心,但却在短短十四个字中,包蕴了丰富的内容。在这样HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的环境中,与这样一位美慧可人的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子相会,不能不让人永远HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念,而留下甜蜜的HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆。首联极写与HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子相会时的柔情蜜意,并且置于篇首,与以下几联HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事时的HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感,形成了有力的反衬。
第二、三联,正面写出了诗人此日HRef=https://www.qijian.info/list/youyuan/ target=_blank class=infotextkey>游园的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉和HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦。
作者独自一人,在园中长满香HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花美草的小路上踽踽而行,“独”字与首句“同”字形成对比,HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独之情自见。当日斜靠朱栏HRef=https://www.qijian.info/list/yongliu/ target=_blank class=infotextkey>咏柳绵之人已经杳无踪迹,只有满地青苔,显出满目HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。在这般HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清的HRef=https://www.qijian.info/list/hanshijie/ target=_blank class=infotextkey>寒食节HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事,难怪作者要格外伤心了。然而路遥三千,关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山阻隔,音问难传,不可能知道她的境况。
屈指算来,一晃四、五年过去了,真是HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事如烟、HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生如梦。“屈指思量”四个字,十分传神,它仿佛使读者看到一个满怀HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦的HRef=https://www.qijian.info/list/nanzi/ target=_blank class=infotextkey>男子,正在园中寻寻觅觅地踯躅,悲HRef=https://www.qijian.info/list/beiqie/ target=_blank class=infotextkey>悲切切地算着指头思量。这与第一联中同在鸾桥HRef=https://www.qijian.info/list/yongliu/ target=_blank class=infotextkey>咏柳绵的情景相比,那时兴高采烈、欢HRef=https://www.qijian.info/list/yukuai/ target=_blank class=infotextkey>愉快乐的情绪,此刻早已经消失殆尽,只剩下孤零零、凄切切的一人,益发显得苦不堪言了。这两联明白如话,若道家常,但经第一联的反衬,意思仍然十分婉曲、深厚。
最后一联,又出人意外,结得不同一般。如果按颔联、颈联的思路顺势而下,则尾联仍应写作者自己HRef=https://www.qijian.info/list/youyuan/ target=_blank class=infotextkey>游园如何HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦,现在却笔锋一转,将重心放在了那位倚栏HRef=https://www.qijian.info/list/yongliu/ target=_blank class=infotextkey>咏柳絮的人身上了。
诗人料定,那位远在HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡的多情的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子,在这寒食佳节之时,也在HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念自己而满怀HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。这里一个“暗”字值得玩索。他们要暗中凄然而不能公开表白的原因是,他们过去是在暗中相爱,不敢公布;后来,这对HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人终于被拆散,大家各怀着一腔难以言传的幽恨,而各在海角天涯了。那憋在心中不能倾倒的苦水,四、五年来,那位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的心,十分HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦、十分憔悴。
最后一联回应篇首,与那位美慧的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子形成对比,往日无忧无虑的她,如今想来是凄楚、憔悴了,那分离的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪,真是苦不堪言啊!同时,透过一层,从HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念自己,来更深地体现自己对那位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,这就避免了一般化的写法,显得更为HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉深沉。从情感逻辑上说,也与第六句的“屈指思量”暗通关钮,将思量之情写清,充分地表现出无穷的HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋之意。
这首诗在结构上很严谨,特别是使用反衬、透过一层等手法,使得全诗天然浑成而又顿挫跌宕,在曲折HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化中把HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念的情致写得淋漓尽致。在语言上,除“鸾桥”、“HRef=https://www.qijian.info/list/yongliu/ target=_blank class=infotextkey>咏柳绵”是用典外,其它基本上是平常习惯用语,显得平易亲切,明白晓畅,但仔细咀嚼,其中遣词用字又十分精当,虽经雕琢,却不失本色。