望秦川鉴赏

原文

秦川朝望迥,日出正东峰。

远近山河净,逶迤城阙重。

秋声万户竹,寒色五陵松。

客有归欤叹,凄其霜露浓。

赏析

  这首诗,是李颀HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年辞官HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡之前写的。诗由“望”字入手,描述了HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安附近,渭河平原一带,秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟、HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉寥落的景象。诗的上四句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景。旭日东升,HRef=https://www.qijian.info/list/denggao/ target=_blank class=infotextkey>登高一望,号称八百里秦川尽呈眼底,正东方的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山峰起伏嵯峨,在初日的映照下,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山形尤显清晰。四周环顾,远近层峦叠嶂,泾渭纵横,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河互映,都显得明亮洁净,而HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安都城则随HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山势而逶迤曲折,尤显气势雄伟。这四句既写出秦川的广阔视野,又衬托出HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城的巍峨雄姿,而眼界广阔,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河明净,正是秋高气爽时节观景的特点,不言秋而秋色已自见。下四句即转而着重写秋。无数竹丛在寒HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中摇曳,瑟瑟作响,一派秋声,五陵苍松翠柏,虽然不像其它树木那样黄叶凋零,但其森然凛冽,透露着浓重的寒意。写秋亦全然由具体的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物来作渲染和衬托。诗中对HRef=https://www.qijian.info/list/qiujing/ target=_blank class=infotextkey>秋景的描写既有侧重,又互相交融,笔墨简淡,线条清晰,犹如一幅萧疏散淡的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水画卷。

  “秦川朝望迥,HRef=https://www.qijian.info/list/richu/ target=_blank class=infotextkey>日出正东峰”,清晨,遥望辽阔的秦川大地,太阳刚刚从东面苍凉的峰峦间隙中显露出来,照得HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安、渭水一片苍翠。一个“迥”字,将渭河平原的辽远开阔,准确地表现了出来。红日东升,本是极其绚丽多彩的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,但是由于诗人的心境不佳,这HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景也随着HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟的秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风显得肃穆苍凉。

  太阳升起来了,将大地照得十分清洁、明净,一切都能看得清清楚楚、明明白白。远处HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山葱草翠,近处渭水泛波。那蜿蜒起伏、逶迤连绵的城阙正是帝都HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安。这“远近HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河净,逶迤城阙重”句中的“净”字和“重”字,将HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城周围的庄重肃穆,秋色的苍劲HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清,传神HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点染出来。

  接着,诗人进一步渲染秋的HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉气氛,“秋声万户竹,寒色五陵松。”“五陵”,指HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城北、东北、西北汉代五个皇帝的陵墓:长陵(高祖刘邦)、安陵(惠帝刘盈)、阳陵(景帝刘启)、茂陵(武帝刘彻)、平陵(昭帝刘弗陵)。汉代豪门贵族曾聚居于此。这两句是说,帝都附近,家家有竹,秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风袭来,竹摇叶动,萧萧飒飒,五陵松柏,蓊郁苍翠,微HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹动,松涛声响,更给HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安增添了几分寒意。

  前面的诗句在着意渲染气氛,HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾两句则是要说明写此诗的原意。诗人“望秦川”是因为“客有归欤叹,凄其霜露浓”。诗人才华出众,为时人所推重,四十五岁中进士后,只任过新乡县尉那样的小官,而且长期不得升迁,而现在就要返乡,诗人郁郁不得志而有“归欤”之叹。“客”是作者自指,因为当时在外作官是作客HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡,辞官回乡叫“归”。“凄其”就是凄然,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的样子。“霜露浓”是HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻官场上不得志,就像是遭受HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风霜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨露那样,萎靡不振失去生机。尾联是全诗的主旨,表明了作者辞官HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的决心。

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情诗,对HRef=https://www.qijian.info/list/qiujing/ target=_blank class=infotextkey>秋景的描述极为生动细致的,它不但用HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的气氛烘托了诗人的心境,而且将秦川大地的秋色呈献在读者面前,是一首不可多得的情景交融的诗篇。

返回