辋川别业鉴赏

原文

不到东山向一年,归来才及种春田。

雨中草色绿堪染,水上桃花红欲然。

优娄比丘经论学,伛偻丈人乡里贤。

披衣倒屣且相见,相欢语笑衡门前。

赏析

内容点评

  《辋川别业》是一首HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景言情的七律,写王维在辋川HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居时期的HRef=https://www.qijian.info/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。此诗先写作者未到辋川将近一年,回来时正好赶上春耕的农忙季节。沿途所见HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中浓绿的草色,足可染物;水上火红的桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花像是要燃烧起来,十分迷人。作者与乡间的人们相处无间,无论是僧人还是HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居乡里的老人,一听说作者回来了,都披衣倒屣赶来相见,开怀畅谈柴门之前。这与陶渊明的“HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思则披衣,言笑无厌时”一样,表现了乡里间淳朴亲密的人际关系,与“HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情翻覆似波澜”的官场形成鲜明的对比,表现了作者对乡间HRef=https://www.qijian.info/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱。

  前四句诗中作者运用了夸张的设色法。春播的季节,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山野之中最惹人注意的就是春草与桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。春草是怎样的,桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花是怎样的,人们大都有亲身感受。所以,要处理得使人如身临其境,是不大容易的。但王维自有见地,他使用了“堪染”来突出一个“绿”字,用“欲然”来突出一个“红”字,这就是画家的眼光、画家的用色法。把红与绿给予高度的强调——红得似乎要燃烧起来;绿得好似可以用作染料。于是盎然的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意,便通过红绿二色的突出与夸张而跃然纸上了。

  颔联两句为传世名句,写的是辋川HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。将静态HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,写得具有强烈地动感,使本已很美的绿草、红HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,被形容得更加碧绿,更加红艳。这种色彩明艳的画面,反映了诗人“相欢语笑”的HRef=https://www.qijian.info/list/xiyue/ target=_blank class=infotextkey>喜悦HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美,清新明快。这两句以夸张的手法写秾丽的HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景,与“桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花复含宿HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,柳绿更带朝烟”(王维《HRef=https://www.qijian.info/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园乐七首》)有异曲同工之妙。

格律分析

  从格律上看,此诗有四处拗,其中前两处可以确定有救。全诗后半部分平仄较为混乱,出律颇多。第一处是第三句“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中草色绿堪染(仄平仄仄仄平仄)”第五字本应用平声,这里用了仄声,对句“水上桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花红欲燃(仄仄平平平仄平)”第三字变仄为平救。第二处是第六句“伛偻丈人乡里贤(仄仄仄平平仄平)”第三字本应用平声,这里用了仄声,句内第三字变仄为平救。第三处是第七句“披衣倒屣且相见(平平仄仄仄平仄)”第五字本应用平声,这里用了仄声。第四处是第八句“相欢语笑衡门前(平平仄仄平平平)”,首先,第八句与第七句失对;其次,第五字本应用仄声,这里用了平声,三平尾在格律诗中几乎是一种错误句式,但在此诗的特殊情况下,或可理解为是对第七句拗的一种另类补救。此诗还存在“失对”现象。第六句根据第五句平仄情况,格律本应为“平平仄仄仄平平”,但此处却用了粘,是为失对。第八句根据第七句平仄情况,格律本应为“仄仄平平仄仄平”,但此处却用了粘,再次失对。此诗后半部分发生的连续失对,拗而不救,三平尾等现象的集中出现,在格律诗中非常罕见。

返回