奉答李和甫代简二绝句鉴赏

原文

山色江声相与清,卷帘待得月华生。

可怜一曲并船笛,说尽故人离别情。

梦中往事随心见,醉里繁华乱眼生。

长为风流恼人病,不如天性总无情。

赏析

  HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人有以诗代简(HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信)的习惯,如杜甫就有《奉简高三十五使君》、《得广州张判官叔卿书使还以诗代意》等诗。在黄庭坚这HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗的第一首中,诗人以托景HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法,抒发了对睽别已久的远方HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念之情。

  太和县地处赣HRef=https://www.qijian.info/list/jiangbian/ target=_blank class=infotextkey>江边,有HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山有水,HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美。诗的一二两句“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色江声相与清,卷帘待得月华生”,诗人用生HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花妙笔向HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人描绘了一幅秋江晚景图。此情此景,最容易引起HRef=https://www.qijian.info/list/huaiyuan/ target=_blank class=infotextkey>怀远之情。突然,HRef=https://www.qijian.info/list/jiangbian/ target=_blank class=infotextkey>江边并排的两只船上,传来悠扬的笛声。这笛音如泣如诉,如怨如慕,引起诗人的共鸣,使他也沉浸在深切的对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之中。此处暗用向秀闻笛思秘康之典,令人不觉。

  诗的一二两句,在技巧上运用了诗人所倡导的“取HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人之陈言入于翰墨,如灵丹一粒,点铁成金”(《答洪驹父书》)的方法。杜甫《书堂饮既夜复邀李尚书下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下赋绝句》诗中有“HRef=https://www.qijian.info/list/hushui/ target=_blank class=infotextkey>湖水(一作月)林HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风相与清,残尊下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马复同倾”二句,黄庭坚进行一番脱胎换骨,取其“相与清”三字,并以杜甫与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人于湖边HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下共叙HRef=https://www.qijian.info/list/youqing/ target=_blank class=infotextkey>友情,来反衬此时此地HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念远方HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/jiliao/ target=_blank class=infotextkey>寂寥寡欢。欧阳修《临江仙》词中有“阑干倚处,待得月华生”之句,黄庭坚则直接袭用其中“待得月华生”五字。这首诗虽用了“HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人之陈言”,但用得妥贴,并无拼凑之痕。

  在HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗第二首中,诗人尽情地向HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人倾诉自己HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情的HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷。黄庭坚所处的时代,HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/maodun/ target=_blank class=infotextkey>矛盾尖锐、复杂,他洁身自好,不随流俗,常常因所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想无法实现而流露出HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的情绪,于是在参禅、HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒中寻求解脱。这首诗就真切地反映了这种内心的庸苦。

  这首绝句一二两句对仗工整,HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨深沉。茫茫HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事,只能到梦中去追寻;日有所思,夜有所梦,梦中HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事能“随心”见,可见日间HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之切。而HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实中所谓繁华,在醉人眼里,不过是混沌一片罢了。诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友交情的诚笃,对富贵荣华的淡漠,于此可见。“梦中”句写已往之事,即使在梦里还能随心凸现,为人忠鲠真切一语道出,“醉里”句暗写时局纷纭,新贵迭进,但在诗人看来只是醉乡乱眼的幻象而已。“乱眼”在更多HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间是冷眼,黄庭坚入苏东坡门下,一生颠沛,而这一联诗正可作其行事立身的注解,可见其发自肺腑。

  诗的三四两句自诉HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格坚毅文采俊朗,与时世的污浊格格不入,有与东坡“聪明误”相近的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,郁忿中深寓“荷出淤泥,松薄霜HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”的自赏,作者在其它的一些诗作如“我官尘土间,强折腰不弯”(《送陈季常归洛》)里对这种HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想进行了直白的注释。所谓举世漫涎不足与之庄言,这是典型的例子。此联说自己“长为HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流”(品德HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好而且HRef=https://www.qijian.info/list/zhongzhen/ target=_blank class=infotextkey>忠贞不渝)却于己于人有碍,因而不如“无情”省心。其作用是,在内容上HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了自己对HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实(“梦里繁华”)不愿阿附曲从的主旨,在表达技巧上用反语的修辞手法取得了较正面直说更深的感染力。

  黄庭坚的HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友张耒在《读黄鲁直诗》中曾HRef=https://www.qijian.info/list/songyang/ target=_blank class=infotextkey>颂扬他:“不践前人旧行迹,独惊斯世擅HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流。”诗人因HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想无法达到而深感HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。而第四句“不如天性总无情”更是一句反话。说来沉痛之至,比正面直陈具有更感人的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术力量。

返回