还旧居鉴赏

原文

畴昔家上京,六载去还归。

今日始复来,恻怆多所悲。

阡陌不移旧,邑屋或时非。

履历周故居,邻老罕复遗,

步步寻往迹,有处特依依。

流幻百年中,寒暑日相推。

常恐大化尽,气力不及衰。

拨置且莫念,一觞聊可挥。

赏析

  这首诗描绘了一幅HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟衰败的旧居景象,基调HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨。房屋的变迁,HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事的推移,直接的原因是HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会的动荡,而又像是HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命枯荣变幻的必然。全诗以“一觞聊可挥”做结,看似要以及时行乐来驱散心中的“恻怆”和“所悲”,但是诗人的“及时行乐”有其自身的独特性,是其HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生智慧的表现形式:纵浪于“HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然”之中,身心达到适意之境。陶渊明的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活建立在HRef=https://www.qijian.info/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的“HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然”的HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础之上,他解决HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生问题的智慧也是由此生发出来。

  陶渊明在回旧居之前已经历了辞官归田后的六年躬耕HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,可以说历尽HRef=https://www.qijian.info/list/jiannan/ target=_blank class=infotextkey>艰难HRef=https://www.qijian.info/list/kunku/ target=_blank class=infotextkey>困苦,而今体力渐衰,迫使他不得不回到老家。眼前破落的故里,又增添了诗人的恻怆之情。浔阳(今江西九江)为京都建康(今江苏南京)与西境重镇江陵(今湖北荆州)之枢纽。在过去十年中,桓玄篡乱,卢循起义,浔阳地区及左近都有激战。HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会动荡与HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱,使浔阳日益凋敝。这首诗表面上似乎是专因环境、体衰而悲慨,但如果联系“忆我少壮时,无乐自欣豫。猛志逸四海,骞翮思远翥”(《HRef=https://www.qijian.info/list/zashi/ target=_blank class=infotextkey>杂诗八首》之五)来看,那就会令人感到陶渊明可能有更多而未明言的悲哀。诗的最后两句“拨置且莫念,一觞聊可挥”,便透露了这一消息。

返回