小重山·春到长门春草青鉴赏

原文

春到长门春草青,江梅些子破,未开匀。

碧云笼碾玉成尘,留晓梦,惊破一瓯春。

花影压重门,疏帘铺淡月,好黄昏。

二年三度负东君,归来也,著意过今春。

赏析

  这首词,以HRef=https://www.qijian.info/list/xichun/ target=_blank class=infotextkey>惜春为HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情线索。HRef=https://www.qijian.info/list/yuqingyujing/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情于景,借景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,塑造了一个HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情丰富而专注的女主人公形象。

  作品的HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头描绘出初春好景象:“春到长门春草青,江梅些子破,未开匀。”词人寥寥数笔,就勾勒出一派新HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景象,显示了HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的勃勃生机,为全词定下了基调。

  HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头的几句耐人寻味:第一,首句是借用五代薛昭蕴《小重HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山》词之一的成句,劈头传出了春的消息。长门,原汉宫名。它是汉武帝陈皇后阿娇失宠后居住的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,后来多以它代指“冷宫”。李清照以“长门”入词,则包含有两层意思。一是暗示自己有一种难言的幽伤,借用上述薛昭蕴HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨词的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境,为下文表达这种幽伤作了情绪上的铺垫。二是生动地表现了HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的特有声息。“春到长门春草青”,一句连用两个“春”字,描摹出HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天一到,春草即刻舒展身姿的情态,给人以春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风拂面的快感。不仅写出了春的神奇,还借春草在经历了寒冬之后对HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的渴盼,暗示女词人回到HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫身边的无限快感。

  第二,宛如一幅斑斓的绘画,起拍以下三句有着迷人的色彩和构图。看那江梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵和蓓蕾相间,梅枝与新蕊互衬,愈发显得错落有致,相映成趣。这些共同组成了一幅娇妍的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意图,蕴含着作者对HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望。

  “碧云笼碾玉成尘,留晓梦,惊破一瓯春。”碧云笼碾,即碾茶。宋人吃茶都是先碾后煮。碧云是形容茶色。HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色如此HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,它使女词人为之陶醉。她兴致勃勃地取出名贵的“碧云”茶团,碾碎煎煮。词人本想一边品茗,一边回味早晨的梦境。哪知一经重温“晓梦”,惊破了品尝茶香的雅兴。“惊破一瓯春”的“春”字,语意双关,不仅形容出茶色的纯正,香气的馥郁,更暗示了词人的“晓梦”是与一种HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景春情有关。

  词的下片承“晓梦”而转入对“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏”景象的描绘,侧重表现春日HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好:“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影压重门,疏帘铺淡月,好HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏。”疏帘,有雕饰的帏帘。作者轻轻两笔,勾勒出一幅清幽的HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。它如一幅水墨写意画,虽无明丽的色彩,但却能在黑白中见HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神,在清淡中显神采,愈发给庭院增添了几分恬静与优雅。两句里“压”“铺”二字精策而传神。“压”字,HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉地描绘出了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿的繁盛。因为HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿稀疏零星,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影就不会重重叠叠,给人以浓重如“压”来之感。同时,它又体现了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿的蓬勃生机。“铺”字。首先,形象地显示了HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光朦胧和清淡。因为此时,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳才落,HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮刚刚升起,月是淡月,光是微光,若有若无,像是薄如蝉翼的轻纱一般,铺蒙在疏帘之上,显得是那样轻灵,那样柔美。其次,“铺”字又写出了HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮“多情”的神态。它就像是在含情脉脉地关注着女主人,表现出深深的HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋,类似于“玉户帘中卷不去,捣衣砧上拂还来”的境界。“铺”又与“压”在用墨的浓淡、轻重、明暗、虚实上相互辉映,使得整个画面体现出朦胧和谐之美。

  “二年三度负东君,归来也,著意过今春。”在李清照的笔下,有许多著名的HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景情词,《如梦令》“昨夜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骤”、《浣溪沙》“淡荡HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光寒食天”等都是熟知的咏春名篇。对每一个HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,她都不肯虚度。此处特意提出“今春”,表明今年一定要特别地经意,这就将HRef=https://www.qijian.info/list/xichun/ target=_blank class=infotextkey>惜春之情表达得淋漓尽致,将HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情推向了高潮。

  统观全词,上下两片,一早一晚,布局精严。虽然每一片都是由景及人,但通篇读来词意层层递进,情感节节发展。上一片如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花含苞,味之无穷;下一片如百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花竞放,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情浓烈。两相映照,足见她对HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫的爱之深,思之切。在语言的运用方面,这首词也很有特点。既有“江梅些子破,未开匀”、“归来也,著意过今春”等浅白直露的口语,显示了易安词淡笔点染,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然隽永的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵;也有“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影压重门,疏帘铺淡月”等精炼的对句,显示了易安词的炼句炼意之功。特别是“压”与“铺”两个字锻炼精妙,感到仿佛那诱人的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影不是映在门上,而是压在作者的心上;那迷人的淡月也不是照在帘上,而是直接铺到了词人的心里。它承上启下,把作者此时此地的心灵感受形象,HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉地传达出来。

返回