一斛珠·晓妆初过鉴赏

原文

晓妆初过,沉檀轻注些儿个。向人微露丁香颗,一曲清歌,暂引樱桃破。

罗袖裛残殷色可,杯深旋被香醪涴。绣床斜凭娇无那,烂嚼红茸,笑向檀郎唾。

赏析

  这首词在《词的》《古今诗余醉》《古今词统》中调下有题作“咏佳人口”;《历代诗余》中调下有题作“咏HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人口”;《清绮轩词选》中调下有题作“HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人口”。

  此词描写HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的日常HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,曾是HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间词人肆笔的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题。所谓“绮筵HRef=https://www.qijian.info/list/gongzi/ target=_blank class=infotextkey>公子,绣幌佳人,递叶叶之HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花笺,文抽丽锦;举纤纤之玉指,拍按香檀。不无清绝之辞,用助娇娆之态”(欧阳炯《HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间集序》),正是指的这种歌宴的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活情形。但西蜀词人对此泛泛描写的居多,极少关注HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的个性和HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理活动,因而缺少生机和活力。李煜的《一斛珠》在题材上与西蜀词人的描写似曾相识,但已有一些新变,注意表现HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的动作特点和HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理状态。

  词的上片,描写HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女为HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人歌唱的情景。词人在描写中注意到了各个HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的细节,因此,HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的演唱描写首先是从她的梳妆打扮开始的。“晓妆初过”,点明HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间,其实也照应到了下片的“殷色可”,或者说预示着与HRef=https://www.qijian.info/list/qinglang/ target=_blank class=infotextkey>情郎相会的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间不会短,不然也不会清晨化妆准备。“沈檀”一句,细致描绘出了HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女“点唇”的动作和情态,这个细节的抓取,不但能起到以点带面的描写效果,而且也开始了紧紧以“唇(口)”为中心的HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物和情景刻画。“向人”一句HRef=https://www.qijian.info/list/shaonu/ target=_blank class=infotextkey>少女情态妩媚动人,“一曲”句取白居易“樱桃樊素口”之喻,不但不见其俗,而愈发见其清新,同“丁香颗”相对,更见别致。整个描写,明喻、暗喻相搭配,动、静结合,又突出展示了HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女神态情貌的欢愉艳美,也从侧面衬喻出HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的歌声是多么的迷人动听。

  词的下片描写HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女与HRef=https://www.qijian.info/list/qinglang/ target=_blank class=infotextkey>情郎在一起欢会HRef=https://www.qijian.info/list/diaoxiao/ target=_blank class=infotextkey>调笑的情态。刚才罗袖上的酒痕只是隐约订见,及至深杯大口时便旋即被弄脏了,“旋”字如画。此二句写尽HRef=https://www.qijian.info/list/yanhui/ target=_blank class=infotextkey>宴会时的热闹兴奋和HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女酒醉时的骀荡恣意。“罗袖”一句先应上片、喻示了HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间已经很久,而HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女因为内心的欢愉表现在容色上更加娇媚动人。在行动上,“杯深”一句恰到好处地把HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女因与HRef=https://www.qijian.info/list/qinglang/ target=_blank class=infotextkey>情郎欢会而贪杯忘情的天真欢愉之情表现出来,为后面HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾三句做好了全部的铺垫。HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾三句表现HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女醉后的情态。地斜倚着华美的绣床,娇憨无比。把烂嚼的红茸,笑着吐向词人的心上人。其情态非常大胆放纵,也极其可爱娇艳。可见HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女恃宠撒娇的心中的得意。由于词人对这—情节的精细刻画,这样富有戏剧情翅的画面极其生动,HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人声情笑貌之娇憨妖治如在眼前。词人的语言仿佛给读者画出了一幅HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人之间天真烂漫的欢笑调弄之景,人可见,动作可见,连神情娇态亦可见,实在传神之至。

  词人把HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的音容笑貌,神情媚姿全都与“口”相联,对“口”的描写,笔笔都能点睛传神,不但十分细致、生动、准确地描绘出了一个美丽可爱的HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的形象,而且使全片词结构整一,情趣盎然。

  HRef=https://www.qijian.info/list/zongti/ target=_blank class=infotextkey>总体来看,全词描绘HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女的HRef=https://www.qijian.info/list/yanqing/ target=_blank class=infotextkey>艳情冶态,格调不是很高,但不能就此否定其在HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术上、技巧上的成功。而且,如果不是把这首词放在李煜的HRef=https://www.qijian.info/list/gongting/ target=_blank class=infotextkey>宫廷HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中去HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单理解,应该说这是一首描写男欢女爱的十分成功的作品。

  此词反映了词人HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情声乐,荡侈不羁的早期HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。据《诗话类编》云:“后主尝微行倡家,乘醉大书古壁:‘浅斟低啪,偎红倚翠大师.鸳鸯寺主,传持HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流教法。’”此HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流倜傥的富贵闲人当时是不识得世间苦恼。故其前期作品,往往HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流蕴藉,堂皇富艳。虽然多作绮靡之音有失人君之度。但是其HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术才能之高也是为世人所叹服的。李煜虽有愧于国,是HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史上的HRef=https://www.qijian.info/list/wangguo/ target=_blank class=infotextkey>亡国之君;但不傀于才,是HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术史上一位出色的词人。

返回