烟漠漠,雨凄凄,岸花零落鹧鸪啼。远客扁舟临野渡,思乡处,潮退水平春色暮。
这首《南乡子》,是一幅着墨不多的水墨画,一片江乡暮HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景色,却被作者弄得满纸HRef=https://www.qijian.info/list/chunchou/ target=_blank class=infotextkey>春愁。说起来,烟当然漠漠,而HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨却未见得人人都觉得凄凄。以愁眼看世界,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不免凄凄。至于岸HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花零落,当然是HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然现象,但斯时也故有斯落也。它自落它的,根本不买任何人的账,看落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花泛HRef=https://www.qijian.info/list/xiangchou/ target=_blank class=infotextkey>乡愁的人,即使给他看HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开,他也只会看到“愁”。有人说,这是点明HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间,却没有想到HRef=https://www.qijian.info/list/xiangchou/ target=_blank class=infotextkey>乡愁与HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间全不相干,没有任何人可以证明,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangchou/ target=_blank class=infotextkey>乡愁只能在某个HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间段才会产生。作者只是把他无处发泄的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情,像喷泉一样喷射,谁碰上也免不了变成“愁根恨苗”。作者的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,使这些烟枝HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨叶改变了它们的本来面目。只有这样,才能从这些被扭曲了的事物身上表现出作者内心的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。
此词给读者的是“愁云恨HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,满目HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清”的感觉,而拆碎下来,却是烟、HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨、落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花与鹧鸪的叫声而已。但就在HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头这十三个字里,却使人觉得这些碎玉零珠滚滚而来,既是互相连贯,又能互相配合。说到底,这都是作者那条HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情丝线上悬挂的琼瑶,它们是由HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情HRef=https://www.qijian.info/list/zuzhi/ target=_blank class=infotextkey>组织在一起的。
这首词属于“单调HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令”,但它有个特色,那就是前十三字用平韵,后十七字换仄韵。从韵脚的改变,使人产生一种分了上下片的错觉。实际上这首词在行文方面也的确如此。前十三字,以比兴见作者HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思;后十七字,用HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述方式说明上文的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思是自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangchou/ target=_blank class=infotextkey>乡愁。在韵脚上似断,而在文字和内容上却一气呵成。
野渡扁舟,水平潮退,是不得不HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡处,客路HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,又值HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意阑珊,又是不得不HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之时。野渡凄寂无人,不堪鹧鸪之啼也。前后照应,结构完整,字少思深,平易感人。