登嘉州凌云寺作鉴赏

原文

寺出飞鸟外,青峰戴朱楼。

搏壁跻半空,喜得登上头。

殆知宇宙阔,下看三江流。

天晴见峨眉,如向波上浮。

迥旷烟景豁,阴森棕楠稠。

愿割区中缘,永从尘外游。

回风吹虎穴,片雨当龙湫。

僧房云蒙蒙,夏月寒飕飕。

回合俯近郭,寥落见行舟。

胜概无端倪,天宫可淹留。

一官讵足道,欲去令人愁。

赏析

  作此诗时,诗人已届暮年,虽然历经HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷但HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志未酬,歌行雄健之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风依稀可见。

  HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句,仍保留盛年时的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。写凌云寺高耸之貌,借飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟青峰映衬,突出了凌云寺的高峻壮丽。飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟与青峰,从地面上看,都是高空之物,但在诗人笔下凌云寺却高出飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,跃出青峰。起笔遒劲,形象传神。把寺上红楼HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻为戴帽,凌云寺俨然成了顶天立地的巨人。佛寺如此奇伟,现在得以于半HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山腰攀援登临,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是“喜得”之事。

  然而,“喜得HRef=https://www.qijian.info/list/dengshang/ target=_blank class=infotextkey>登上头”的HRef=https://www.qijian.info/list/xiyue/ target=_blank class=infotextkey>喜悦,主要不在登寺本身,而在于凭高远眺,开阔眼界,拓宽HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟。因而在咏寺之高以后,紧接着语气一转,抒发出“殆知宇宙阔,下看三江流”的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。如此,从写寺过渡到写寺外的宇宙三江,峨眉烟景,就显得合乎HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然了。

  身HRef=https://www.qijian.info/list/denggao/ target=_blank class=infotextkey>登高寺,峨眉HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山景,尽收眼底。写峨眉HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,一咏一叹,用了六句。“迥烟景豁,阴森棕楠稠。”今日天晴气朗,得以看清楚了峨眉HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的状貌:HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山岭蜿蜒起伏,如波涛滚滚;辽远的云雾似袅袅青烟,使HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山景空旷浩茫;棕树楠树漫HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山遍野,蓊郁阴森,一派肃穆。以上四句勾勒峨眉HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山景,接着直抒胸臆,发出慨叹:诗人眼界高远空阔,HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,故有此叹。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山外有HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,天外有天,诗人看破凡尘,对纷扰的世俗产生了HRef=https://www.qijian.info/list/yanjuan/ target=_blank class=infotextkey>厌倦情绪,HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望超凡脱俗,云游尘外。有了这番念头,才把眼光转向佛寺内部和佛寺的周围环境。

  虎穴洞、龙湫潭都在附近,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风回旋,细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨濛濛,这是寺上的气象;间间僧舍,如蒙蒙云朵,若水HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光,寒气袭人,这是寺中气氛;嘉州府城,坐落HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下,片片HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风帆,撒于江面,这是寺下景象。

  写罢诸景,又是一番慨叹:寺HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景无边,诗人很想在这宝刹天宫之中长留久住。然而,虽然“一官讵足道”,是“欲去令人愁”,最终只落得满腹HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁。诗人到嘉州后,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情一直很不舒畅,这在此时的一些诗作中屡有反映。这首诗中说“愿割区中缘,永从尘外游”,并且最后以“愁”字作结,正概括了这一时期诗人的心境。

  此时诗人的情绪,显得有些消沉、HRef=https://www.qijian.info/list/beiguan/ target=_blank class=infotextkey>悲观,写作手法上也与先前不同,不是一气HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,高调HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,而是边咏边叹,一咏三叹,错综起伏。这大约与安史乱后唐朝江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山颓败、诗人HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志未酬的心境有关联。

返回