朝登百丈峰,遥望燕支道。
汉垒青冥间,胡天白如扫。
忆昔霍将军,连年此征讨。
匈奴终不灭,寒山徒草草。
唯见鸿雁飞,令人伤怀抱。
晋武轻后事,惠皇终已昏。
豺狼塞瀍洛,胡羯争乾坤。
四海如鼎沸,五原徒自尊。
而今白庭路,犹对青阳门。
朝市不足问,君臣随草根。
这两首诗描写了作者HRef=https://www.qijian.info/list/dengshang/ target=_blank class=infotextkey>登上百丈峰的所见、所思,境界阔大而高迈。第一首诗描写了诗人HRef=https://www.qijian.info/list/dengshang/ target=_blank class=infotextkey>登上百丈峰所见到的营垒、胡天雄壮苍凉的景象,并HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到昔日的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争以及这些HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争对HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞的意义。
诗人登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山第一眼看到的不是百丈峰的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山景,而是曾经为匈奴长期占据、汉兵多次征讨的燕支HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,可见诗人醉翁之意不在酒,不为HRef=https://www.qijian.info/list/youlan/ target=_blank class=infotextkey>游览,而是想要观察HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆关隘的地势,HRef=https://www.qijian.info/list/sisuo/ target=_blank class=infotextkey>思索文治武功的才略。
有HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨昔日战阵已不在,如今胡兵仍猖撅之意。
诗人思前想后,对霍去病征伐匈奴的赫赫功勋不由HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨良多。
诗人思接千古,看到北方继匈奴而后,又有羌、突厥等为祸中原,非兵戈所能平夷,因此多少征战都是徒耗国力而已。
面对HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然界的从容与亘古不变,诗人更感到那几多征讨,几多纷扰,如今都湮没了,顶多留下记载。
全诗先写登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山所见,遂由故垒胡天中HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到昔日的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然想到这些HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争对HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞的意义,追今抚昔后,结论是:“徒草草”而已,最后面对永恒的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,诗人更感到困惑,只能在一片疑虑中,悲哀地结束诗章。诗人在《塞上》中曾一针见血地指出“转斗岂长策,和亲非远图”,并充满信心地提出“惟昔李HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军,按节出皇都”可以是解决边境问题的方法之一。如今诗人面对“霍HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军”的“连年此征讨”而“匈奴终不灭”的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,不由陷人了新的彷徨。目睹‘“鸿雁飞”之景,诗人囿于HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极用世的功利心态的枷锁,并没能体悟到顺其HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的妙处,只是陷入更HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦的徘徊和HRef=https://www.qijian.info/list/sisuo/ target=_blank class=infotextkey>思索之中。回首当年的几多征伐,如今纷扰依然,诗人不禁HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨万千。诗人久居塞外,与HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民有过密切接触,因而对HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆事务体察入微,往往更能觉人所未觉。这首诗堪称是诗人怎样对处理HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆纠纷,以求长治久安之策的深深思考,因此此诗的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治意义与其HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学意义一样光耀诗坛,横亘HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞。
第二首诗由上文对HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆守御的思考,由此而及晋朝在胡人的入侵中灭亡的史实,分析了晋朝破灭的原因和过程,深深HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹内政不修则外虏入侵,并以此HRef=https://www.qijian.info/list/fongyu/ target=_blank class=infotextkey>讽喻时局。
诗人对晋国国灭,遭逢大难,感到痛惜。
前一句是后一句的原因,正因为内政混乱,才导致国力衰微,游牧HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族才得以长驱直入。
诗人指出政权衰弱则HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民如待宰的羔羊,任由人侵者宰割。这是胡人入侵所造成的悲惨HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实。
诗人居安思危,HRef=https://www.qijian.info/list/gaojie/ target=_blank class=infotextkey>告诫当局者。
诗人总结晋朝灭亡的教训,指出了那些只顾一味争名夺利者的可鄙可悲的下场。
全诗分析了晋朝破灭的原因、过程,并一针见血地指出现在潜伏的危机,最后诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求HRef=https://www.qijian.info/list/mingli/ target=_blank class=infotextkey>名利的人提出HRef=https://www.qijian.info/list/piping/ target=_blank class=infotextkey>批评。后来李唐王朝为后梁所覆灭,中国进入五代十国这一与南北朝一样的混乱时期。这首诗竟成了大唐王朝不幸的偈语,这或许是诗人所始料未及的。