烛影摇红·送会宗鉴赏

原文

老景萧条,送君归去添凄断。赠君明月满前溪,直到西湖畔。

门掩绿苔应遍。为黄花、频开醉眼。橘奴无恙,蝶子相迎,寒窗日短。会宗小斋名梦蝶,前植橘,东偏甚广。

赏析

  这首词写老友别后作者的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞心境,同时写他对老友的深切HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情。会宗名沈蔚,吴兴人,是词人的老HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友,也是当时有名的词人。沈蔚与毛滂、贾收等为诗友,有诗词HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和。

  首二句“老景萧条,送君归去添凄断”。HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头即从别后写起。词人HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年官运不佳,家计落拓,无以为生,“老景萧条”并不是作者无病呻吟,而是自己HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的真实写照。“断”是极、尽之意。“凄断”即极度HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。老境本已萧条,更兼老友离去,HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉冷落已至极点。这是“屋漏更遭连夜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”的写法。一个“添”字,使本已极度的凄寂更进一步,颇具感染力。从“赠君”句起,作者放下自己这一面不叙,专写老友那一面。“赠君HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月满前溪,直到HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖畔”。明明是HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月照着HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人沿溪乘舟而去,词人却偏要说HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月是他送与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的。这一方面写出了他与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人情谊的深厚,其中也包含了对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/zhufu/ target=_blank class=infotextkey>祝福,另一方面,又表明了词人羡慕HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人一路有HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景相伴,直到那HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色更美的西子湖畔,从而进一步反衬出自己的凄寂。

  下片纯是设想,写HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人HRef=https://www.qijian.info/list/guijia/ target=_blank class=infotextkey>归家后的情景。“门掩绿苔应遍”。“应”即设想之辞,设想HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人多日不归,遂无人迹,绿苔满阶,空落静寂。“为黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花、频开醉眼”。这是写HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人回家后对他的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念。作者设想HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别以后,因HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念自己,只能独自一人,醉对黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花(菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花)而已。人的行为,或为他人,或为自己。但是在这里,作者设想老友的行为(HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒)既不是为他人,也似乎不是为自己,而是“为”黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒,只是为了不辜负黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的开放。这个“为”字既写出了老友因同他的HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别而深感HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独,又写出了HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人对他的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念。“醉眼频开”四字,形象感极强。如果饮而未醉,眼本是睁着的,那只是HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒赏菊,无需“频开”。用“频开”二字,形象地写出了饮到醉眼朦胧之际,只能用残存的一点意志力去挣扎着“频开醉眼”。这一句,不仅写了醉酒,而且写了醉态。

  最后三句,进一步叙写HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人回家后的HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂之情,从背面淋漓尽致地表现了词人与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人深厚的情谊。沈蔚家中小斋名梦蝶(当出“庄生梦蝶”典),斋前植橘树。“橘奴无恙,蝶子相迎”。“橘奴”即斋前橘树。三国时丹阳太守李衡于武陵汜洲上种橘千株,称“千头木奴”,谓种橘如蓄奴,后因称橘为橘奴。“蝶子”即指小斋梦蝶。这两句是说室外(种橘之庭院)无人,“寒窗日短”是说室内(小斋内)无人。词人设想HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人回家以后,橘树当无恙,却只有空寂的书斋(小斋“梦蝶”)相迎,暗写无人迎接。HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人因同他HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别,只能独对寒窗,打发着一天短似一天的日子。其实,沈蔚回家以后,是不是独自一人,是不是“为黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花、频开醉眼”,这都无关紧要。作者这样设定,只是要表达自己的某种情感。

  这首词不同于一般的HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别诗(词),其特点有二:一、一般写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别,多写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时依依HRef=https://www.qijian.info/list/bushe/ target=_blank class=infotextkey>不舍之情。如王勃《送杜少府之任蜀州》、李白《送HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人》等都是。柳永的《HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨霖铃》,上片写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别情景,依依HRef=https://www.qijian.info/list/bushe/ target=_blank class=infotextkey>不舍,下片写别后HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情。这首词则一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就从别后写起。二、一般写别后HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情,多写作者一方的情景,写作者对对方的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念之深。上述柳永《HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨霖铃》下半阕即是如此。这首词从第三句始,偏放下作者这一面,只写HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人一方。设想HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人别后HRef=https://www.qijian.info/list/guijia/ target=_blank class=infotextkey>归家沿途的HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景,设想HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人回家后HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念作者的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,而作者与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人情谊之厚,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地寓于其中。作者的设想描写愈是细腻真切,就愈表现出自己对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的HRef=https://www.qijian.info/list/guanhuai/ target=_blank class=infotextkey>关怀之切,HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之深。这种写法在古典HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别诗词中是不多见的。杜甫诗《HRef=https://www.qijian.info/list/yueye/ target=_blank class=infotextkey>月夜》与这首词的写法依稀相似,不过那是写忆内,这是写HRef=https://www.qijian.info/list/huaiyou/ target=_blank class=infotextkey>怀友,却又不同。

返回