暮秋山行鉴赏

原文

疲马卧长坂,夕阳下通津。

山风吹空林,飒飒如有人。

苍旻霁凉雨,石路无飞尘。

千念集暮节,万籁悲萧辰。

鶗鴂昨夜鸣,蕙草色已陈。

况在远行客,自然多苦辛。

赏析

  诗的HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就以“HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马”“长坂”HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行,但并非HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间行走,而是HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间停歇。而且这种停歇又并非那种充满雅致逸兴的停歇,而是“疲卧”,以HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马的疲于HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行,衬托了人的倦于奔波。接着,又以渡口西沉的斜阳来烘托诗人的心境。

  诗的下面四句写“暮秋”,是HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行的环境。“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹空林,飒飒如有人”两句先以HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹空林来表现林的“空”,又以仿佛有人而实则无人来衬托林的“空”,幽深静寂的环境写得十分生动。“如有人”的HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻,更加反衬出树林的空寂。“苍旻霁凉HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,石路无飞尘”,正值HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日凉HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨初霁,路上行尘不起。前两句从左右,这两句从上下将HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色点染得更为幽静空寂。这四句所写的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色极其生动逼真,使人如临其境,就其本身而言,如唐代殷璠所说,是“宜称幽致”的,然而在此时此地,它所映衬的却是诗人空虚HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅的心境。诗人之所以“卧”,并非由于HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色幽雅宜人,而是由于千般烦恼与HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪集于一身,是由于“疲”。由“千念”一转,写所感。此时正是岁暮时节,而迎HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,诗人百感交集,而其HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情基调则是一“悲”字。以“千念”统领,说明诗人感触很多,这一切都由“暮节”而引发。“万籁”表明其声响之多,然而这一切音响只能越发触动诗人HRef=https://www.qijian.info/list/beichou/ target=_blank class=infotextkey>悲愁心绪。客观环境中的“万籁”,反衬主观心境中的“千念”。

  “鶗鴂昨夜鸣,蕙草色已陈”,在这里,诗人用HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原诗意,以鶗鴂已鸣,芳草色陈,HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻盛时已过,年岁渐高,HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负难以施展;流露出对HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月,实际是对自身处境的深深HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑。诗的最后两句在上文的HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础上,又进一步说明自己的处境:HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月已晚,而自己仍在HRef=https://www.qijian.info/list/yixiang/ target=_blank class=infotextkey>异乡HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊奔波。“远行”二字呼应题目“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行”,表现此行之遥远HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛,同时暗示出远行奔波之毫无成就。诗人所疲于HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行的原因,就在诗的这四句中说明了;而“苦辛”二字则为“暮秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行”作了总的归结。将暮秋HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色与HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行所感紧密结合,使之相互衬托,从而突出了诗人倦于HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途奔波的心境。其中HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色四句,语句清新HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,描绘生动传神,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境幽远HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清,与全诗格调极为和谐。

返回