肃肃鸨羽,集于苞栩。王事靡盬,不能蓺稷黍。父母何怙?悠悠苍天,曷其有所?
肃肃鸨翼,集于苞棘。王事靡盬,不能蓺黍稷。父母何食?悠悠苍天,曷其有极?
肃肃鸨行,集于苞桑,王事靡盬,不能蓺稻梁。父母何尝?悠悠苍天,曷其有常?
这是一首描述徭役沉重、民不聊生之苦的诗歌。全诗三章首句均以大鸨这种HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟本不会在树上栖息,却反常地栖息在树上来HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻成群的HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民反常的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活——长期在外服役而不能在家安居务农养家糊口,其苦情可见一斑。因为鸨HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟是属于雁类的飞禽,其爪间有蹼而无后趾,生性只能浮水,奔走于沼泽草地,不能抓握枝条在树上栖息。而今鸨HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟居然飞集在树上,犹如让HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民抛弃务农的本业常年从事徭役而无法过正常的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。这是一种HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻的手法,正是诗人独具匠心之处。王室的差事没完没了,回家的日子遥遥无期,大量的田地荒芜失种。老弱妇孺饿死沟壑,这正是春秋战国时期各国纷争、HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱频仍的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实反映,所以诗人以极其HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤的口吻对统治者提出强烈的抗议与控诉,甚至呼天抢地,表现出HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民心中正燃烧着熊熊的怒火,随时随地都会像炽烈的岩浆冲破地壳的裂缝喷涌而出,掀翻统治阶级的宝座。
全诗三章语言大同小异,这是民间HRef=https://www.qijian.info/list/geyao/ target=_blank class=infotextkey>歌谣的共同点。至于三章HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别举出栩、棘、桑三HRef=https://www.qijian.info/list/zhongshu/ target=_blank class=infotextkey>种树木,则纯粹是信手拈来,便于押韵,别无其他深意。