庞为卫军参军,从江陵使上都,过浔阳见赠。
衡门之下,有琴有书。
载弹载咏,爰得我娱。
岂无他好,乐是幽居。
朝为灌园,夕僵蓬庐。
人之所宝,尚或未珍。
不有同好,云胡以亲?
我求良友,实靓怀人。
欢心孔洽,栋宇惟邻。
伊余怀人,欣德孜孜。
我有旨酒,与汝乐之。
乃陈好言,乃著新诗。
一日不见,如何不思。
嘉游未斁,誓将离分。
送尔于路,衔觞无欣。
依依旧楚,邈邈西云。
之子之远,良话曷闻。
昔我云别,仓庚载鸣。
今也遇之,霰雪飘零。
大藩有命,作使上京。
岂忘宴安,王事靡宁。
惨惨寒日,肃肃其风。
翩彼方舟,容裔江中。
勖哉征人,在始思终。
敬兹良辰,以保尔躬。
此诗共分六章,章章相连,层层相生,气象声响,宛如《诗三百》。诗中既写出幽居之乐,交情之厚,又写出HRef=https://www.qijian.info/list/zengbie/ target=_blank class=infotextkey>赠别之意。
首章HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人幽居之乐。这里有似《归去来兮辞》中环境起居的描写:偃卧衡门之下,琴书相伴,无HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事之劳,但有灌园劳碌之欢欣。之所以这样HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头,是因为庞参军尽管身在官场,但十分仰慕陶渊明的HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。
第二至三章由幽居转写与庞参军的交情。二人德相尚,酒共饮,作诗HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和,志趣相同,故能彼此亲近,“欢心孔洽,栋宇惟邻”。二人所居“惟邻”为其接近创设了便利条件,然若无相志趣,所居虽近而无益,故此“邻”恐所谓“与心为邻”。庞参军出使上都后仍要回到江陵供职,而诗人在三十七岁前后曾在江陵为官,对江陵HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情很深,所以下章说“依依旧楚,邈邈西云”。
第四章写HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之痛楚,此等痛楚不仅仅是“衔觞无欣”的惨淡之情,更是知心者远去,“良话曷闻”的揪心。
第五章道出此次HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的原委,是“王事靡宁”,庞参军依然不得已要从命而去。这章四句仿《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·小雅·采薇》“昔我往矣,HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳依依。今我来思,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪霏霏”的忧悲词句,以渲染HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪。
末章乃HRef=https://www.qijian.info/list/zengbie/ target=_blank class=infotextkey>赠别之意,HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人身处此世,敬始善终,“以保尔躬”,表现出对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人殷殷的勖勉之情。这章曲折地反映了当时刘宋中央政权君臣相残、危机四起的特点。因此诗篇HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾HRef=https://www.qijian.info/list/zhonggao/ target=_blank class=infotextkey>忠告HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人“保躬”。