身向云山那畔行,北风吹断马嘶声,深秋远塞若为情。
一抹晚烟荒戍垒,半竿斜日旧关城。古今幽恨几时平。
“身向云HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山那畔行”,起句点明此行之目的地,很容易HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想起同是纳兰的“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一程,水一程,身向榆关那畔行”。“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹断HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马嘶声。”“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”言明时节为秋,亦称“秋声”。唐苏颋《汾上惊秋》有:“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹白云,万里HRef=https://www.qijian.info/list/duhe/ target=_blank class=infotextkey>渡河汾。心绪逢摇落,秋声不可闻”。边地北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,从来都音声肃杀,听了这肃杀之声,只会使人HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪纷乱,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤。而纳兰在此处云“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹断HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马嘶声”。听闻如此强劲,如此凛冽的北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,作者心境若何,可想而知。难怪他会HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨“HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋远塞若为情”。
下片。“一抹晚烟荒戍垒,半竿斜日旧关城”以简古疏墨之笔勾勒了一幅充满萧索之气的战地HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光侧面。晚烟一抹,袅然升起,飘荡于天际,营垒荒凉而HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟;时至HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏,落日半斜,没于旗杆,而关城依旧。词中的寥廓的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境不禁让人想起王维的“大漠孤烟直,长河落日圆”以及范仲淹的“千嶂里,长烟落日孤城闭”。故而张草纫在《纳兰词笺注》前言中言,纳兰的HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞词“写得精劲深雄,可以说是填补了词作品上的一个空白点”。然而平心而论,无论是“一抹晚烟荒戍垒,半竿斜日旧关城”、“万帐穹庐人醉,星影要摇欲坠”,还是“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一程、水一程,身向榆关那畔行,夜深千帐灯”,纳兰都不过是HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞所见所历的白描,作者本身并没有倾注深刻的HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命体验,这类作品的张力无法与范仲淹“塞下秋来HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景异”同日而语。不过,纳兰的HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞词当中那种HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊的诗意的HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我放逐感的确是其独擅。比如该篇的HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾“古今幽恨几时平”,极写出塞远行的清苦和古今幽恨,既不同于遣戍关外的流人凄楚哀苦的呻吟,又不是卫边HRef=https://www.qijian.info/list/shizu/ target=_blank class=infotextkey>士卒万里HRef=https://www.qijian.info/list/huaixiang/ target=_blank class=infotextkey>怀乡之浩叹,而是纳兰对浩渺的宇宙,纷繁的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生以及无常的世事的独特HRef=https://www.qijian.info/list/ganwu/ target=_blank class=infotextkey>感悟,虽可能囿于一己,然而其情不胜真诚,其感不胜拳挚。
HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史原因与环境原因以及词人自身的HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格交织在一起,天时、地利、人和,造就了这一曲HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞苍歌。全词除结句外,均以HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景为主,景中含情,纳兰的一草一木皆有灵性:虽然作者一直未曾直接抒发要表达的情感,但人们从字里行间揣摩出作者的感受。“吹断”二字写尽了北国秋冬之险恶,“若为情”的发问中带出了作者对到任的迷茫与不安。环境险恶,HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途未卜,纳兰胸中HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起云涌:HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古之心,恋乡之情,HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑之思,纷纷扰扰难以平静。此时边关的云烟、堡垒、落日均染上了情绪的色彩。整个边关不再是唐人笔下的雄浑、苍凉、HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮,取而代之的是满目HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟的冷清与破败。