塞下曲·其一鉴赏

原文

蕃州部落能结束,朝暮驰猎黄河曲。

燕歌未断塞鸿飞,牧马群嘶边草绿。

赏析

  唐代HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞诗不乏雄浑之作,然而毕竟以表现征戍HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的艰险和HRef=https://www.qijian.info/list/jiangshi/ target=_blank class=infotextkey>将士HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡的HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨为多。即使一些著名的豪唱,也不免夹杂危苦之词或HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的情绪。当读者翻到李益这篇塞上之作,感觉便很不同,一下子就会被那天地空阔、人欢HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马叫的壮丽图景吸引住。它在表现HRef=https://www.qijian.info/list/jiangshi/ target=_blank class=infotextkey>将士HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的满怀HRef=https://www.qijian.info/list/haoqing/ target=_blank class=infotextkey>豪情和反映西北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光的壮丽动人方面,是比较突出的。

  1.诗中“蕃州”乃泛指西北边地(唐时另有蕃州,治所在今广西宜HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山县西,与HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河不属),“蕃州部落”则指驻守在HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河河套(“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河曲”)一带的边防HRef=https://www.qijian.info/list/budui/ target=_blank class=infotextkey>部队。军中HRef=https://www.qijian.info/list/jiangshi/ target=_blank class=infotextkey>将士过着“岁岁金河复玉关,朝朝HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马策与刀环”的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,十分HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦,但又被磨炼得十分HRef=https://www.qijian.info/list/jianqiang/ target=_blank class=infotextkey>坚强骁勇。首句只夸他们“能结束”,即善于戎装打扮。作者通过对HRef=https://www.qijian.info/list/jiangshi/ target=_blank class=infotextkey>将士们英姿飒爽的外形描写,示意读者其善战已不言而喻,所以下句写“驰猎”,不复言“能”而读者自可神会了。

  2.军中驰猎,不比王公们佚游田乐,乃是一种常规的军事训练。健儿们乐此不疲,早晚都在操练,作好随时迎敌的准备。正是“为报如今都护雄,匈奴且莫下云中”(同HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗其四)。“朝暮驰猎HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河曲”的行动,表现出健儿们慷慨激昂、为国献身的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神和决胜信念,句中饱含作者对他们的HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美。

  这两句着重刻画HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物和HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风貌,后两句则展现HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物活动的辽阔背景。西北高原的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色是这样壮丽:天高云淡,HRef=https://www.qijian.info/list/dayan/ target=_blank class=infotextkey>大雁群飞,歌声飘荡在广袤的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanyo/ target=_blank class=infotextkey>原野上,HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马群在绿草地撒欢奔跑,是一片生气蓬勃的气象。

  3.HRef=https://www.qijian.info/list/zhenHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>征人们唱的“燕歌”,有人说就是《燕歌行》的曲调。目送远去的飞雁,歌声里诚然有北国HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士对HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的深切HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念。然而,飞鸿望断而“燕歌未断”,这开怀放歌中,也未尝不包含歌唱者对边地的HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱和自豪HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。如果说这一点在三句中表现尚不明显,那么读末句就毫无疑义了。

  4.“牧HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马群嘶边草绿”。在HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美西北边地HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色的诗句中,它几乎可与“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹草低见牛羊”的奇句媲美。“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹草低”句是写高原秋色,所以更见苍凉;而“牧HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马群嘶”句是写高原之春,所以有油然生意。“绿”字下得绝佳。因三、四对结,上曰“塞鸿飞”,下对以“边草绿”,可见“绿”字是动词化了。它不尽然是一片绿油油的草色,而且写出了“离离原上草”由枯转荣的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,暗示HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天不知不觉又回到草原上。这与后来脍炙人口的王安石的名句“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风又绿HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南岸”,都以用“绿”字见胜。在HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南,春回大地,是啼HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟唤来的。而塞北的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,则由HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马群的欢嘶来迎接。“边草绿”与“牧HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马群嘶”连文,意味尤长;似乎由于HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马嘶,边草才绿得更为可爱。诗所表现的壮美HRef=https://www.qijian.info/list/haoqing/ target=_blank class=infotextkey>豪情是十分可贵的。

返回