饮马长城窟,水寒伤马骨。
往谓长城吏,慎莫稽留太原卒!
官作自有程,举筑谐汝声!
男儿宁当格斗死,何能怫郁筑长城。
长城何连连,连连三千里。
边城多健少,内舍多寡妇。
作书与内舍,便嫁莫留住。
善待新姑嫜,时时念我故夫子!
报书往边地,君今出语一何鄙?
身在祸难中,何为稽留他家子?
生男慎莫举,生女哺用脯。
君独不见长城下,死人骸骨相撑拄。
结发行事君,慊慊心意关。
明知边地苦,贱妾何能久自全?
本诗用HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府旧题,以秦代统治者驱使HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓修筑HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城的史实为背景,通过筑城役卒HRef=https://www.qijian.info/list/fuqi/ target=_blank class=infotextkey>夫妻HRef=https://www.qijian.info/list/duihua/ target=_blank class=infotextkey>对话,HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露了无休止的徭役,给HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民带来的深重灾难。诗中用HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信往返的HRef=https://www.qijian.info/list/duihua/ target=_blank class=infotextkey>对话形式,HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了男女主人公的内心世界和他们彼此间地深深牵挂,HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美了筑城役卒HRef=https://www.qijian.info/list/fuqi/ target=_blank class=infotextkey>夫妻HRef=https://www.qijian.info/list/shengsi/ target=_blank class=infotextkey>生死不渝的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操。语言简洁生动,真挚感人。
第一层(1—8句),写筑城役卒与HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城吏的HRef=https://www.qijian.info/list/duihua/ target=_blank class=infotextkey>对话:
“饮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城窟,水寒伤HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马骨。”让HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马饮水,只得到那HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城下HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山石间的泉眼,那里的水是那么的冰冷,以致都伤及到了HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马的骨头里。
“往谓HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城吏,慎莫稽留太原卒!”一位筑城役卒跑去对监修HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城的HRef=https://www.qijian.info/list/guanli/ target=_blank class=infotextkey>官吏恳求说:你们千万不要长HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间的滞留我们这些来自太原的役卒啊!
“官作自有程,举筑谐汝声!”监修HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城的HRef=https://www.qijian.info/list/guanli/ target=_blank class=infotextkey>官吏说:官府的工程自有一定的期限,哪能由你们说了算!赶紧拿起工具,大家一齐唱打夯的号子,尽力干活去吧!
“男儿宁当格斗死,何能怫郁筑HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城。”筑城役卒心里想:HRef=https://www.qijian.info/list/nanzi/ target=_blank class=infotextkey>男子汉大HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫,宁愿上战场在与敌人的厮杀中为国捐躯,怎么能够满怀HRef=https://www.qijian.info/list/yumen/ target=_blank class=infotextkey>郁闷地一天天地修筑HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城呢?
第二层(9—12句),过渡段,承上启下:
“HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城何连连,连连三千里。”HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城啊HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城,是那么的蜿蜒曲折,它一直连绵了三千里远。
“边城多健少,内舍多寡妇。”边城多的是健壮的年轻男人,家中大多只剩下独居的女人了。
第三层(13—28句)写筑城役卒与HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子的HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信HRef=https://www.qijian.info/list/duihua/ target=_blank class=infotextkey>对话:
“作书与内舍,便嫁莫留住。”这位筑城役卒写信给在家的HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子说:你赶紧趁年轻改嫁吧,不必留在家里等了。
“善待新姑嫜,时时念我故夫子!”你要好好服侍新的公公HRef=https://www.qijian.info/list/popo/ target=_blank class=infotextkey>婆婆,也要时时想念着原来的HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫啊!
“报书往边地,君今出语一何鄙?”HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子在送往边地的信中说:你把我当成什么人了,你这时候还说出这么浅薄的话来?
“身在祸难中,何为稽留他家子?”筑城役卒HRef=https://www.qijian.info/list/huixin/ target=_blank class=infotextkey>回信说:我自己处在祸难当中,也许今生我们再也没有团圆的可能了,为什么要去拖累别人家的女儿呢?
“生男慎莫举,生女哺用脯。”将来如果你生了男孩,千万不要去养育他;如果生下女孩,就用干肉精心地抚养她吧!
“君独不见HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城下,死人骸骨相撑拄。”你难道没看见HRef=https://www.qijian.info/list/changcheng/ target=_blank class=infotextkey>长城的下面,死人尸骨累累,重重叠叠地相互支撑着,堆积在一块吗?
“结发行事君,慊慊心意关。”HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子HRef=https://www.qijian.info/list/huixin/ target=_blank class=infotextkey>回信说:我自从结婚嫁给你,就一直伺候着你,对你身在边地,心里虽然充满了HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨,可时时牵挂着你啊。
“明知边地苦,贱妾何能久自全?”现在我明明知道在边地筑城是那么地HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦,我又怎么能够自私地图谋长久地保全自己呢?