都下追感往昔因成二首鉴赏

原文

少年使酒走京华,纵步曾游小小家。

看舞霓裳羽衣曲,听歌玉树后庭花。

门侵杨柳垂珠箔,窗对樱桃卷碧纱。

坐客半惊随逝水,主人星散落天涯。

春风踏月过章华,青鸟双邀阿母家。

系马柳低当户叶,迎人桃出隔墙花。

鬓深钗暖云侵脸,臂薄衫寒玉映纱。

莫作一生惆怅事,邻州不在海西涯。

赏析

  第一首诗的前六句是HRef=https://www.qijian.info/list/zhuihuai/ target=_blank class=infotextkey>追怀往昔的汴京之游。作者HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年时代,是个裘HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马轻狂的贵HRef=https://www.qijian.info/list/gongzi/ target=_blank class=infotextkey>公子。“HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年豪华自放,挟轻肥游帝京,押官妓李师师,缠头以千万,酒船歌板,宾从杂沓,声艳一时。”(《宋诗钞·具茨集序》)这段记载,可视为“HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年使酒走京华”两句的注脚。苏小小是南齐钱塘名妓,才华横溢,芳容绝世,此诗以苏小小指代李师师。“看舞”、“听歌”两句,是HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆昔日的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月繁华和对名妓歌舞的欣赏。《霓裳羽衣曲》是唐乐,相传为唐明皇所制;《玉树后庭HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》是陈后主所造,后主曾令后宫HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人习而歌之。诗人想到这些轻歌曼舞来,仍觉声犹在耳,舞姿婆娑。紧接着,HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆起名妓李师师居处的豪华和环境的HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美,显出名妓居处的幽雅,但是这些都是十几年以前的事了。最后两句诗,发出眼前的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。昔日的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月繁荣此时已HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流云散,昔日的座上客已一半不在人间(这句是从杜甫“亲朋半为鬼”句化出),李师师虽在,但文期酒会的主人也已如星之散落,彼此天各一方了。

  第二首写法与第一首相仿佛,并且用同一韵,只不过变换了一下字面与HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,首句写春日步月的冶游之乐。章华台在楚,章华门在齐,汴京并无章华台或章华门,这里不过是借用其名喻指京华罢了。《汉武HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事》说,青HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟是西王母的使者,以后“青HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”便成了HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情的使者,这里是HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人与名妓的欢会。颔联两句,与第一首的颈联相似。颈联两句写名妓装束与体态之美。最后两句是HRef=https://www.qijian.info/list/quanwei/ target=_blank class=infotextkey>劝慰HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人江子之并与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人共勉的话:劝HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人不要一生HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅,他们虽然将要HRef=https://www.qijian.info/list/fenshou/ target=_blank class=infotextkey>分手了,但彼此所在,不过是相邻州郡,并不是天涯海角,还是后会有期的。

  这两首七律在宋代曾传诵一时,或与晁冲之的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流韵事有关。诗人所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuihuai/ target=_blank class=infotextkey>追怀的是HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年豪华自放的狎妓HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,在内容上并无多少可取之处;不过在HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术上却有值得称道的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。吕本中把晁冲之放在江西诗派中,但他又认为晁冲之与江西诗派的师承不同。“众人学黄庭坚,叔用独专学杜诗。”(《具茨集序》)从“系HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马柳低当户叶,迎人桃出隔墙HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”一联中,可以看到他在HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习杜甫的“香稻啄余鹦鹉粒,碧梧栖老凤凰枝”的句法。“鬓深钗暖云侵脸,臂薄衫寒玉映纱”两句,是从杜甫诗“香雾云鬟湿,清辉玉臂寒”化出,但他缺乏杜甫诗的沉郁顿挫,便落入晚唐纤巧一路。不过,这两首诗还是有为人称道的佳句。如“系HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马柳低当户叶,迎人桃出隔墙HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”两句。

返回