三日柴门拥不开,阶平庭满白皑皑。
今朝蹋作琼瑶迹,为有诗从凤沼来。
诗《酬王二十舍人HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中见寄》不见于《柳河东集》。宋人蔡正孙《诗林广记》中选柳诗五首,其三即此诗,今人考证为柳宗元所作。
柳宗元初贬永州无以为居,寓居在潇岸四无邻舍的龙兴寺内,公元810年(元和五年)迁居愚溪侧畔,筑室茨草,与农户为邻。他在《田家》诗中描写了周围的环境:“古道绕蒺藜,萦回古城曲。蓼HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花被堤岸,陂水寒更渌。……行人迷去住,野HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟竟栖宿。”永州地处楚南、五岭北麓,偏僻荒凉。而他居住的愚溪一带更是杂草从生,蓼HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花披岸,溪水清寒,道无行人。
诗的前两句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,描HRef=https://www.qijian.info/list/xioliu/ target=_blank class=infotextkey>写柳居HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂清冷的环境:柴门多日紧闭不开、石阶上铺满了皑皑白HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪,分不清高底,没有人来访。这两句虽然写的是HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪后柳居前的清冷荒凉之景,实际透露出来的却是他HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生境遇的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞。
柳宗元是“永贞革新”的重要HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物,曾在HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安叱咤HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风云。革新失败后,被HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪到南蛮之地,昔日HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上的挚友相继被贬,天各一方,不通音讯。来永州不久,与之相依为命的HRef=https://www.qijian.info/list/muqin/ target=_blank class=infotextkey>母亲卢氏病故,而朝廷连发四次诏命,规定“八司HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马”不在宽赦之列,早日复用的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望破灭了。HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上的迫害,人世间的诸多HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意,给他难以承受的打击。他这时的心境正如他在《南涧中题》所述:“去国魂以游,HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人泪空垂。孤生易为感,失路少所宜。HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞竟何事?徘徊只自知。”柴门多日紧闭不开是他内心HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞的独白,而石阶上铺满的皑皑白HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪便是人世间清冷的抒写。
诗的后两句HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。诗人说:为何要把琼玉般的白HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪踏碎?是因为有HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友从京城给我寄了诗来。欣喜之情跃然诗间。柳宗元自公元805年(永贞元年)被贬永州至公元808年(元和三年),未有故旧大臣给他写信,后虽有些HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信来往但也不多。除随行的表弟卢遵、堂弟柳宗直外,几乎没有HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友与之交往。空寂HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂,HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人泪垂。就在这时,接到了早年HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友王涯寄来的诗,他无比高兴。这一“蹈”字,极传神地描绘出他的欣喜之情。
前人评价柳宗元诗歌的特点在于语言峻洁,气体明净,善于从幽峭掩抑的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境中表现沉着真挚的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。此诗的后两句似乎是HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情外露了些,其实子厚在这里“以乐景写哀事”,以反衬的手法极含蓄地表现了长期潜伏于内心而永难排遣的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞与HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,让读者在岭外荒远凄寒的景象中,看到了一位手举HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡远方寄来的诗笺,足蹈琼瑶,双泪空垂的凄美形象;听到了一千几百年前的回荡在他心胸间的HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉凄楚、愤愤不平的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。