虞美人·琵琶鉴赏

原文

定场贺老今何在,几度新声改。怨声坐使旧声阑,俗耳只知繁手,不须弹。

断弦试问谁能晓,七岁文姬小。试教弹作辊雷声,应有开元遗老,泪纵横。

赏析

  上片,HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古HRef=https://www.qijian.info/list/shangjin/ target=_blank class=infotextkey>伤今,HRef=https://www.qijian.info/list/chaofong/ target=_blank class=infotextkey>嘲讽“俗耳”者们对传统HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲的低级欣赏水平。“定场贺老今何在。”以发问的句式,HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹为群众喜闻乐听的圈场乐声到哪里去了?高级的琵琶演奏师贺老而今安在哉?“几度新声改,怨声坐使旧声阑”,进一步写传统的高雅“旧声”被改得面目全非了。这些所谓的“新声”而今成为“怨声”了。“今何在”写今非昔比,“几度”写改“新声”没有限度,“旧声阑”写传统HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲衰落的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运。“俗耳只知繁手,不须弹”,“俗耳”者们占领了当时的乐坛,“繁手”乱拨,谈不上用什么演奏场了。“只知”、“不须”,无情地嘲笑了传统乐HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风日下,到了“无知”和“低微”的程度。

  下片,弃怨转赞,以古论今,HRef=https://www.qijian.info/list/youxiu/ target=_blank class=infotextkey>优秀传统的HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲是会永存的。“断弦试问谁能晓,七岁文姬小”,从辨声者的角度说,真正HRef=https://www.qijian.info/list/zhiyin/ target=_blank class=infotextkey>知音者幼如文姬。“试教弹作辊雷声,应有开元遗老,泪纵横”,进深一层,从欣赏者的角度说,真正HRef=https://www.qijian.info/list/zhiyin/ target=_blank class=infotextkey>知音者还有老如开元遗老。“试问”,实是不须问,HRef=https://www.qijian.info/list/zhiyin/ target=_blank class=infotextkey>知音者们谁都能晓,“试教”,实是不须教,高手一弹必然发出“辊雷”之声。“开元遗老”是传统HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲的继承者和传授者,是HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族极为宝贵的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会财富。“旧声”竟能使他们感动得“热泪纵横”,会为HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族的传世经典HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲而自豪。

  全词,名写琵琶,实有寓意。HRef=https://www.qijian.info/list/pipan/ target=_blank class=infotextkey>批判了“俗耳”、“繁手”的“新声”,肯定了“贺老”、“文姬”、“开元遗老”的“旧声”,是借以对变法重新作出自己的评判。“几度”“繁手”的新法HRef=https://www.qijian.info/list/gaige/ target=_blank class=infotextkey>改革,导致一些合理的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/celue/ target=_blank class=infotextkey>策略和HRef=https://www.qijian.info/list/zhiguo/ target=_blank class=infotextkey>治国方略也一并“阑”败衰落,“贺老”、“文姬”、“开元遗老”式的苏轼们“怨声”载道?如若有此寓意,对弘扬传统HRef=https://www.qijian.info/list/zhiguo/ target=_blank class=infotextkey>治国之策不无借鉴意义,但一味反对变法则是不可取的,这也反映了苏轼HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想的局限性。

返回